ΣΑΠΦΩ, ΔΥΟ ΝΕΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΣΕ ΠΑΠΥΡΟ ΤΟΥ 3ου αι. μ.Χ., ΚΛΑΣΙΚΑ

Posted by Ίδρυμα Ποίησης | Posted in | Posted on 12:38 μ.μ.

0



  1. Τα ποιήματα είναι δύο, αλλά το πληρέστερο και πιο προσβάσιμο είναι το πρώτο.

    ἀλλ’ ἄϊ θρύλησθα Χάραξον ἔλθην
    νᾶϊ σὺµ πλήαι· τὰ µέν, οἴομαι, Ζεῦς
    οἶδε σύµπαντές τε θέοι· σὲ δ’ οὐ χρῆ
    […] ταῦτα νόησθαι,

    ἀλλὰ καὶ πέµπην ἔµε καὶ κέλεσθαι
    πόλλα λίσσεσθαι βασίληαν Ἤραν
    ἐξίκεσθαι τυίδε σάαν ἄγοντα
    […]νᾶα Χάραξον,

    κἄµµ’ ἐπεύρην ἀρτέμεας· τὰ δ’ ἄλλα
    πάντα δαιµόνεσσιν ἐπιτρόπωµεν·
    εὐδίαι γ̣ὰρ ἐκ µεγάλαν ἀήταν
    […]αἶψα πέλονται·

    τῶν κε βόλληται βασίλευς Ὀλύµπω
    δαίµον’ ἐκ πόνων ἐπάρωγον ἤδη
    περτρόπην, κῆνοι μάκαρες πέλονται
    […]καὶ πολύολβοι.

    κἄµµες, αἴ κε τὰν κεφάλαν ἀέργ̣η
    Λάριχος καὶ δήποτ’ ἄνηρ γένηται,
    καὶ µάλ’ ἐκ πόλλαν βαρυθυμίαν κεν
    […]αἶψα λύθειµεν.


    Ακολουθούν αρκετές μεταφράσεις και η μεταφορά του στη Νέα Ελληνική:

    But you always chatter that Charaxus is coming,
    His ship laden with cargo. That much, I reckon, only Zeus
    Knows, and all the gods; but you, you should not
    Think these thoughts,

    Just send me along, and command me
    To offer many prayers to Queen Hera
    That Charaxus should arrive here, with
    His ship intact,

    And find us safe. For the rest,
    Let us turn it all over to higher powers;
    For periods of calm quickly follow after
    Great squalls.

    They whose fortune the king of Olympus wishes
    Now to turn from trouble
    to [ … ] are blessed
    and lucky beyond compare.

    As for us, if Larichus should [ … ] his head
    And at some point become a man,
    Then from full many a despair
    Would we be swiftly freed.


    Tim Whitmarsh, The Guardian, Πέμπτη, 30 Ιανουαρίου 2014

    *

    Oh but you keep on rambling that Charaxos is coming,
    with a full ship. These things, I guess, Zeus
    knows, and all the other gods. But you shouldn't
    guess at them;

    Instead, (you should) send me and ask me
    to make many prayers of Queen Hera
    for him to come home, here, guiding safe
    his ship, Charaxos

    And to find us safe and sound. Other things,
    All of them, let us hand over to the gods
    For fair weather from great gales
    Comes quickly

    Those, whom the Lord of Olympos wishes
    To send a guardian spirit, relief from toil,
    They become blessed
    And wealthy

    And we, if with his brow unmarked by labor
    Larichos should some day become a man,
    Would quickly be delivered of a great heaviness of heart


    Luther College Classics Department, 29 Ιανουαρίου 2014




    Μα πάντα φλυαρείς ότι θα έρθει ο Χάραξος
    με το καράβι πλήρες. Τούτο —νομίζω— το ξέρει
    ο Δίας και όλοι οι θεοί. Εσύ δεν πρέπει αυτό
    να το στοχάζεσαι καθόλου,

    αλλά να στέλνεις και να με παρακαλάς
    την Ήρα τη βασίλισσα θερμά να ικετεύω
    ο Χάραξος εδώ να φτάσει,
    το πλοίο σου φέρνοντας,

    και να μας βρει αβλαβείς. Όλα τα άλλα
    στους θεούς ας τα αφήσουμε.
    Γοργά η νηνεμία έρχεται
    μετά από μεγάλο ανέμου φύσημα.

    Αν θέλει ο βασιλιάς του Ολύμπου,
    ήδη θεό βοηθό στα βάσανα τους
    έστειλε κι εκείνοι ευλογημένοι
    και τρισόλβιοι θα 'ναι.

    Εμείς, αν μεγαλώσει
    [*]
    ο Λάριχος και γίνει επιτέλους άντρας,
    από πολύ βαριά αθυμία
    γοργά θα απαλλαγούμε


    Από τον Σταύρο Γκιργκένη απ' τη Θεσσαλονίκη,
    διδάκτορα κλασικής φιλολογίας, συνεργάτη στη σειρά της αρχαίας ελληνικής γραμματείας των εκδόσεων Ζήτρος, και ερασιτέχνη ποιητή.

    Αναρτήθηκε την Πέμπτη 30 Ιανουαρίου 2014
    [*] Ο Γκιργκένης υποθέτει γραφή ἀέρρῃ αντί του ἀέργη (= ἀέργῃ), που δίνει ο Obink. Το ἀέρρω είναι λεσβιακή υποτακτική του ἀείρω = υψώνω. Άρα κεφαλάν ἀέρρῃ = (κυριολέκτικά) υψώνει το κεφάλι = (μεταφορικά) κερδίζει ύψος, μεγαλώνει.




    Πρώτος το μετάφρασε (στις 19 Ιανουαρίου 2014) ο Ιταλός, Φράνκο Φερράρι:

    Ma tu non fai che ripetere che Carasso è arrivato
    con la nave stracolma: è cosa, credo,
    che sanno Zeus e tutti gli dèi, ma non a questo
    tu devi pensare,

    bensì a congedarmi e invitarmi a rivolgere
    molte suppliche a Era sovrana perché
    giunga fin qua portando in salvo
    la sua nave Carasso

    e sane e salve (o ‘sani e salvi’) ci trovi:
    tutto il resto affidiamolo ai numi,
    ché a grandi tempeste d’improvviso
    succede il bel tempo.

    Coloro a cui il sovrano d’Olimpo voglia
    mandare un demone che infine li protegga
    dalle traversie, quelli diventano felici
    e molto prosperi.

    Anche noi, se alzasse la testa Larico
    e diventasse finalmente un vero uomo,
    allora sì che saremmo subito liberate (o ‘liberati’)
    da molte tristezze.


    Franco Ferrari
  2. The Brothers Poem

    Oh, not again — “Charaxos has arrived!
    His ship was full!” Well, that’s for Zeus
    And all the other gods to know.

    ..............Don’t think of that,

    But tell me, “go and pour out many prayers
    To Hera, and beseech the queen
    That he should bring his ship back home

    ..............Safely to port,

    And find us sound and healthy.” For the rest,
    Let’s simply leave it to the gods:
    Great stormy blasts go by and soon

    ..............Give way to calm.

    Sometimes a heavenly helper comes, if that’s
    The way Zeus wills, and guides a person round
    To safety: and then blessedness and wealth

    ..............Become one’s lot.

    And us? If Larichos would raise his head,
    If only he might one day be a man.
    The deep and dreary draggings of our soul

    ..............We’d lift to joy.

    .......................Translated by Christopher Pelling TLS February 7, 2014


    Το πρώτο ποίημα απέκτησε ήδη τον τίτλο του: The Brothers Poem. Όσο για την υποδοχή του, οι εντυπώσεις είναι μοιρασμένες. Ο εκδότης (Dirk Obbink) εξηγεί διά μακρών στο TLS τι το εξαιρετικό, και αντάξιο της Σαπφώς όπως τη γνωρίζουμε μέχρι τώρα, βρίσκει. Ο πολύς Martin West δήλωσε ότι δεν εντυπωσιάστηκε: “The poem is not one of her most poignant: as I see it, we have a young Sappho, perhaps still a teenager, addressing her mother and worried about their domestic circumstances”, (Το ποίημα, δεν είναι απ' τα πιο σημαντικά της. Όπως εγώ το βλέπω, έχουμε μια νεαρή Σαπφώ, ίσως ακόμα έφηβη, που γράφει στη μητέρα της και είναι στεναχωρημένη απ' τις οικογενειακές περιστάσεις", Martin West)
    *
    Ο Γιώργης Γιατρομανωλάκης σημειώνει:

    Ο απόηχος έφτασε και σε μας με τα γνωστά τετριμμένα και παραφιλολογικά σχόλια. Σε αυτές τις περιπτώσεις καλό είναι να περιμένουμε να δούμε πρώτα το ίδιο το κείμενο επίσημα δημοσιευμένο και τον σχολιασμό του εκδότη, κάτι που, όπως πληροφορούμαστε, θα γίνει την άνοιξη στο γνωστό φιλολογικό περιοδικό Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik. Ωστόσο μια μορφή του κειμένου έχει ήδη δημοσιευθεί στο Διαδίκτυο από τον ίδιο τον D. Obbink, πράγμα που μας βάζει στον πειρασμό και να το μεταφράσουμε (να το μεταγράψουμε, θα έλεγε ο Σεφέρης) και να το σχολιάσουμε με κάθε επιφύλαξη και συνεπόμενο ρίσκο. Μια παρατήρηση προτού προχωρήσουμε: δεν έχουμε λόγους να αμφισβητήσουμε τη γνησιότητα του ποιήματος, όμως δεν είναι συνηθισμένος τρόπος να ανοίγει ένα ποίημα με το αλλά, όπως εδώ - εκτός και αν ελλείπουν στίχοι.
    Reply With Quote
  3. The Brothers Poem by Sappho

    But constantly you prattle that Charaxos
    has returned with his ship loaded. About that
    Zeus knows, I suspect, and all the gods. You must
    [………………….]not think of these things,

    but come with me and offer many entreaties
    to queenly Hera, that she shall give order
    that Charaxos reach home, bringing here with him
    [………………….]his ship in safety,

    and find us unharmed. Let’s turn over all our
    other concerns to the powers of heaven.
    For after great tempests calm skies develop
    [………………….]all of a sudden.

    Whenever the king of Olympos decides
    to make people’s deity turn helpful now
    after toils, they come to be blessed and have
    [………………….]loads of resources.

    As for us, if Larichos lifts his head up,
    and at last becomes in his due time a man,
    we would be free of much heavy-heartedness
    [………………….]all of a sudden.

    RICHARD JANKO





    There you go windbagging about Charaxos again—will he waft into port?
    will he not?—yawn. Let the gods simplify this. Or send me! I’ve got
    the holy socks and tang to bring Hera over to our side: presto
    Charaxos, cocktails all round!

    Now tip all that other worry into the box marked Looking for a Miracle.
    Red weather can die away on a dime (as you know)
    and if some god blows you a kiss, peacocks sweep the room
    handing out coupons.

    As for us—if lazyboy Larichos ever lifts his head
    and turns into a man who can whistle Dixie,
    goodbye family gloom! We’ll run our fingers
    through his beard and laugh.

    ANNE CARSON






    You keep going about Charaxos, how
    he’s there now, his ship fully laden; but that
    only Zeus and all the other gods know—
    [………………….]you’re not to know it:

    you should be sending me instead out to pray
    over again, piously, all the time, to
    Hera for Charaxus to come back this way
    [………………….]bringing the ship through,

    and find us safe here; everything else we must
    turn over to higher-powers, for good
    weather sometimes carries the very worst
    [………………….]storm as a prelude.

    When and if the king of Olympos wills it,
    help can come from somewhere, and turn things around;
    people get rich, fortunate, when it falls out
    [………………….]well on the rebound.

    Even we—if Larichus should ever get
    His head up and make himself known as a man—
    may find our bad luck on the turn, and may yet
    [………………….]see better fortune.

    PETER McDONALD





    But oh! You harp on—Charaxus is coming,
    With his ship, fully-laden! That’s for Zeus,
    I’d say, and all the other gods to know,

    [………………….]Not you to guess.

    Rather, send me to beseech Queen Hera,
    And plead and make her many prayers—Please
    Let Charaxus arrive here with his ship

    [………………….]In one piece

    And find us safe and sound. As for the rest,
    Let’s leave it to the powers that be. A calm
    Immedietely follows in the wake

    [………………….]Of a rough storm.

    For some, if the King of Olympus wills
    To change their lot from troubles to godspeed,
    They are the lucky ones, the prosperous,

    [………………….]Blessed indeed.

    But as for us, if Larichus would lift
    His head at last, and play a man’s part,
    Then what a cargo of cares at once would drop

    [………………….]From the heart.

    A.E. STALLINGS
     __________

    Περισσότερα στοιχεία για την ανακάλυψη των ποιημάτων μπορείτε να βρείτε στα:

    www.thedailybest.com (στην Αγγλική)
    www.lifo.gr (το αντίστοιχο κείμενο στην Ελληνική)
    http://heterophoton.blogspot.gr
    http://stoxasmos-politikh.blogspot.com
    www.lexilogia.gr