ΟΥΙΛΙΑΜ ΜΠΑΤΛΕΡ ΓΕΗΤΣ, ΙΡΛΑΝΔΙΑ, ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ...ΠΟΙΗΤΙΚΑ

Posted by Ίδρυμα Ποίησης | Posted in | Posted on 9:12 μ.μ.

0



Ουίλιαμ Μπάτλερ Γέητς (1865-1939), Ιρλανδία

Ο βιολιτζής του Ντούνεϋ

 Όταν στο Ντούνεϋ παίζω το βιολί μου,
χορεύει ο κόσμος σαν της θάλασσας το κύμα.
ο ξάδελφός μου είναι παπάς στο Κίλβαρνετ
κι ο αδελφός μου στο Μουχαραμπίι.

 Εγώ αδερφό και ξάδερφο έχω ξεπεράσει:
αυτοί βιβλία με προσευχές διαβάζουν,
μα εγώ έχω ένα βιβλίο με τραγούδια,
που απ' του Σλίγκο αγόρασα το πανηγύρι.

 Κι όταν τελειώσει πια η ζωή μας και πεθάνουμε
και πάμε μπρος στο θρόνο του Άγιου Πέτρου,
εκείνος θα χαμογελάσει και στις τρεις ψυχές,
μα πρώτα εμένα θα καλέσει μέσα.

 Γιατί οι καλοί είναι πάντα κι εύθυμοι,
εξόν αν τους γελάσει κακιά τύχη.
κ' οι εύθυμοι αγαπούνε το βιολί,
κ' οι εύθυμοι πάντα το χορό αγαπούνε.

 Κι όταν ο κόσμος μ' ανταμώσει εκεί,
όλοι θα τρέξουν γύρω μου και θα φωνάζουν:
"Να τος ο βιολιτζής του Ντούνεϋ!"
και θα χορεύουν σαν της θάλασσας το κύμα.

 μετάφραση, Δημήτρης Σταύρου

 *

 Ταλάντωση

 IV

 Είχα περάσει τα πενήντα προ πολλού.
και κάθομουν, μόνος κ' έρημος,
μέσα σ' ένα βοερό καφενείο του Λονδίνου,
μ' ένα βιβλίο ανοιχτό κ' ένα ποτήρι αδειανό
επάνω στο μαρμάρινο τραπέζι.

 Καθώς εχάζευα το καφενείο και το δρόμο,
ξάφνου το σώμα μου επύρωσε.
και κάπου είκοσι λεπτά
μου εφάνηκε - τι ευτυχία! -
πως είχα ευλογηθεί και μπορούσα να ευλογήσω.

 μετάφραση, Γ.Π.Σαββίδης

 *

 Lapis Lazuli

(στον Harry Clifton)

 Έχω ακούσει πως οι υστερικές γυναίκες λεν
πως κουράστηκαν απ' τα δοξάρια ή τις παλέτες,
βαρέθηκαν τους ποιητές που πάντα είν' εύθυμοι,
γιατί ασφαλώς όλοι το ξέρουν, ειδάλλως πρέπει να το μάθουν,
ότι αν δεν ληφθούν μέτρα σωστά και δραστικά
θα βγουν τ' αεροπλάνα και τα Ζέππελιν
κι όπως ο Βασιλέας Μπίλλυ θα μας μπομπαρδίσουν
κι η πόλη μας θα γίνει, λένε, σαν ταψί.

 Όλοι στο τραγικό τους έργο παίζουν.
να τος ο Άμλετ που περνάει κορδωμένος, να και ο Ληρ,
να κι η Οφήλια κι η Κορντήλια.
όμως αυτοί, σα φτάσει η τελευταία σκηνή
και πλησιάσει η ώρα της αυλαίας,
αν το μεγάλο ρόλο τους αξίζουν
δε θα ξεσπάσουν σε λυγμούς. Ξέρουν αυτοί:
Ο Άμλετ και ο Ληρ είν' εύθυμοι
κι ευθυμία τους μεταμορφώνει όλο τον τρόμο.
Όλοι γύρεψαν όλοι βρήκαν, όλοι χάσαν.
κενό. και μες στο νου φλέγεται ο ουρανός:
η πιο μεγάλη στιγμή της τραγωδίας.
Κι αν περιφέρεται ο Άμλετ και μαίνεται ο Ληρ,
κι αν πέσουν όλες οι αυλαίες μονομιάς,
κι αν πέσουν σ' εκατό χιλιάδες θέατρα,
δε μεγαλώνει η τραγωδία μια ίντσα ή μια ουγγιά.

 Ήρθανε με τα πόδια, ήρθανε με καράβια,
ήρθανε με καμήλες, μ' άλογα, και με γαϊδούρια ήρθανε και με
μουλάρια
κάποιοι αρχαίοι πολιτισμοί αφανισμένοι.
Χαθήκανε κι αυτοί και η σοφία τους:
Κανένα έργο του Καλλίμαχου δε βρίσκεται,
αυτού που δούλευε το μάρμαρο λες κι ήτανε χαλκός
και λάξευε πτυχές, λες υφασμάτινες, που 'μοιαζαν ν' ανεμίζουν
όταν περνούσαν άνεμοι θαλασσινοί.
κι η μακριά του λάμπα, στο σχήμα του κορμού
ενός φοίνικα λιγνού, στάθηκε μόνο για μια μέρα.
Όλα γκρεμίζονται κι όλα ξαναχτίζονται,
κι όσοι τα ξαναχτίζουν είν' εύθυμοι και πάλι.

 Δυο κινέζοι, ξοπίσω ένας τρίτος,
σκαλισμένοι σε λαμπερή γαλάζια πέτρα
και πάνω απ' αυτούς πετάει μακρύποδο πουλί,
σύμβολο της μακροζωΐας.
Ο τρίτος, το δίχως άλλο υπηρέτης,
έχει μαζί του όργανο μουσικό.

 Κάθε λεκιά της πέτρας,
κάθε τυχαία ραγισματιά, κάθε βαθούλωμα,
μοιάζει με ρέμα ή με χιονοστιβάδα
ή με αγέρωχη βουνοπλαγιά όπου ακόμη πέφτει χιόνι,
αν κι είναι σίγουρο ότι κλαδί δαμασκηνιά ή κερασιάς
γλυκαίνει το σπιτάκι στα μισά του δρόμου
προς τα εκεί που ανηφορίζουν οι κινέζοι. κι εγώ
ευφραίνομαι σαν τους φαντάζομαι να κάθονται εκεί πέρα.
Εκεί, στον ουρανό ή στο βουνό
τώρα ατενίζουν όλη την τραγική σκηνή.
Κάποιος ζητά ν' ακούσει μελωδίες λυπητερές.
παίζουν μια μουσική τα μαθημένα δάχτυλα.
Τα μάτια τους, μες στις πολλές ρυτίδες, τα μάτια τους,
τ' αρχαία λαμπερά τους μάτια, τα μάτια τους είν' εύθυμα.

 μετάφραση, Σπύρος Ηλιόπουλος

_____



Ο Γουί­λιαμ Μπάτλερ Γέιτς (Δουβλίνο 1865 - Ροκμπρίν Γαλλίας 1939) υπήρξε μια από τις σημαντικότερες λογοτεχνικές περιπτώσεις του περασμένου αιώνα. Ο «μεγαλύτερος ποιητής του καιρού μας» σύμφωνα με τον Τ. Σ. Έλιοτ, ο Γέιτς δημιούργησε επίσης, ως θεατρικός συγγραφέας, δοκιμιογράφος, ιδρυτής του εθνικού ιρλανδικού θεάτρου και μέλος της πρώτης ιρλανδικής γερουσίας. Τα ποιήματά του περιέγραψαν, και σε μεγάλο βαθμό διαμόρφωσαν, τον τρόπο με τον οποίο η Ιρλανδία αντιλαμβάνεται τον εαυτό της. Οι ρυθμοί, οι τόνοι και η μουσικότητα του στίχου του, ένα σπάνιο επίτευγμα λυρισμού και ποιητικής ουσίας, διηγήθηκαν με τρόπο μοναδικό το καλλιτεχνικό του σύμπαν: η ιρλανδική μυθολογία, ο θεοσοφισμός και η μεταφυσική που αργότερα μετατράπηκαν σε προσωπική φιλοσοφία και εσωτερικό σύστημα, η ταυτότητα και η προσπάθεια της Ιρλανδίας για ανεξαρτησία, αλλά και συμβάντα της καθημερινής ζωής, όπως ο απελπισμένος έρωτας, η προσπάθεια του ανθρώπου ενάντια στη φθορά, η αισθητική ανάταση και η σχέση του ανθρώπου με τη φύση, αποτέλεσαν ψηφίδες ενός έργου πολλαπλού αλλά και συμπαγούς ταυτόχρονα. Η λογοτεχνική διαδρομή του Γέιτς περιγράφει με τον καλύτερο τρόπο τη μετάβαση από τον γερασμένο ρομαντισμό και την παλαιά εποχή, στη νέα ποίηση και το μοντερνισμό που θα επιβληθούν από τις δύο επόμενες λογοτεχνικές γενεές (Έλιοτ, Πάουντ, Όντεν, Σπένσερ). Πάνω απ‘ όλα, το παράδειγμα του Γέιτς, υπογραμμίζει τη σημασία της τέχνης στον προσδιορισμό της ανθρώπινης διάστασης και κυρίως το ιδανικό της ποιητικής ζωής.


Θωμάς Τσαλαπάτης

*

Το 1923 του απονεμήθηκε το nobel λογοτεχνίας "για την πάντα  εμπνευσμένη ποίησή του, της οποίας η υψηλή καλλιτεχνική μορφή εκφράζει το πνεύμα ενός ολόκληρου έθνους".