Η ΘΕΡΙΣΤΡΙΑ, ΦΕΡΝΑΝΤΟ ΠΕΣΣΟΑ, ΥΠΑΡΧΕΙ ΘΕΜΑ...ΣΠΑΝΙΑ ΣΤΙΓΜΙΑΙΟ

Posted by Ίδρυμα Ποίησης | Posted in | Posted on 11:41 π.μ.

0


ο Φερνάντο Πεσσόα, 1888-1935 (δεξιά) παίζοντας σκάκι
 Fernando Antonio Nogueira de Seabra Pessoa
("Αλβέρτο Καρέιρο",  Άλβαρο δε Κάμπος", "Ρικάρδο Ρέις", μερικά απ' τα ψευδώνυμά του) 

Σε μια βιβλιογραφία του που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Παρουσία" ("Presenca"), το 1928, ο ίδιος ο ποιητής σημειώνει: "Τα έργα του Fernando Pessoa ανήκουν σε δύο κατηγορίες, που ονομάζουμε ορθώνυμα και ετερώνυμα έργα. Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για ανώνυμο ή για ψευδώνυμο, γιατί δεν πρόκειται γι αυτό. Στην περίπτωση του ψευδώνυμου, το έργο είναι του δημιουργού προσωπικά, αλλά υπογεγραμμένο μ' ένα όνομα που δεν είναι το δικό του· το ετερώνυμο έργο είναι του δημιουργού έξω από το πρόσωπό του, είναι μια πλήρης προσωπικότητα, που έπλασε ο ίδιος, όπως θα ήταν τα λόγια ενός προσώπου σ' ένα δράμα του".

Η θερίστρια

Τραγουδάει η καημένη θερίστρια,
νομίζοντας ίσως πως είναι ευτυχής...
Τραγουδάει και θερίζει,
και η φωνή της είναι γεμάτη
εύθυμη και ανώνυμη χηρεία.

Πλέει σαν κελάηδημα πουλιού
στον καθαρό αέρα, σαν προλεγόμενα,
κι έχει γυρίσματα ο γλυκός
σκοπός που τραγουδάει...

Άκου τη, χαρούμενη και θλιμμένη...
Στη φωνή της υπάρχει ο αγρός και ο αγώνας.
Και τραγουδάει σαν να έχει λόγους πιο πολλούς
απ' όσους έχει η ζωή να τραγουδάει.

Και με τόση καθάρια αγνότητα
η φωνή της διαπερνάει το γαλάζιο
που μας χαμογελά μιλώντας για λύπη.
Και η ζωή ξέρει από έρωτα, από Νότο..!

Τραγούδα! Μου καίει την καρδιά.
Αυτό που ακούω είναι κλάμα.
Μάταια θρηνεί το στήθος μου
την αβέβαιη, κυματιστή φωνή σου.

Τραγούδα, τράβηξέ με προς εσένα,
προς το άγνωστο κέντρο της ψυχής σου,
για μια στιγμή να νιώσω μέσα μου
τη φτερωτή σου ηρεμία.

Αχ, να μπορούσα να ήμουν εσύ!
Να είχα τη χαρούμενη ξενοιασιά σου
και τη συνείδηση αυτού! Ω, ουρανέ,
Ω, αγρέ, ω, τραγούδι! Η επιστήμη
βαραίνει τόσο και η ζωή μου είναι τόσο σύντομη.

Μπες μέσα μου. Κάνε την ψυχή μου
σαν την ανάλαφρη σκιά σου.
Ύστερα, πάρε με και πήγαινέ με όπου θες!

_____


Οι (φαινόμενες) αντιθέσεις της προσωπικότητας του Πεσσόα - με τα εβδομηνταδύο μέχρι σήμερα ευρεθέντα πρόσωπα με τα οποία υπογράφει τα έργα του- αντικατοπτρίζονται στο έργο του και χαρακτηρίζουν την ουσία και την μοναδικότητά του. Είναι κοσμοπολίτης και μοναχικός, ευαίσθητος και κυνικός, εθνικιστής και μυστικιστής, φουτουριστής και υπαρξιστής, κλασικός και μπαρόκ. Το συνολικό του έργο, κυρίως ποιητικό, περιλαμβάνει επίσης πρόζα, θεατρικά έργα, φιλοσοφικά και θεωρητικά κείμενα, μεταφράσεις, κριτικά σημειώματα κ.ά.


Τα σχόλια και η μετάφραση είναι του Γιάννη Σουλιώτη
__________
"Το κάλλος είναι ελληνικό αλλά η επίγνωση του ότι είναι ελληνικό είναι σύγχρονη".
*
"Δεν υπάρχουν κανόνες. Όλοι οι άνθρωποι είναι εξαιρέσεις σε έναν κανόνα που δεν υπάρχει".
*
"Η ζωή είναι ο δισταγμός μεταξύ ενός θαυμαστικού και ενός ερωτηματικού. Για την αμφιβολία υπάρχει η τελεία".
*
"Είναι η εξομολόγηση μου, κι αν δε λέω τίποτα, είναι που δεν έχω τίποτα να πω. Τι μπορεί δηλαδή να εξομολογηθεί κανείς που να αξίζει τον κόπο ή που να είναι χρήσιμο; Αυτό που μας έχει συμβεί, είτε συνέβη σ' όλον τον κόσμο είτε μόνο σ' εμάς. Στην πρώτη περίπτωση δεν έχουμε τίποτα το καινούριο να πούμε, στη δεύτερη κανείς δεν μπορεί να το καταλάβει".
*
"Εγώ, τη μέρα, είμαι ένα τίποτα και τη νύχτα είμαι εγώ".
*
"Η συνείδηση της μη συνείδησης της ζωής είναι ο αρχαιότερος φόρος της διάνοιας".
*
"Αν η καρδιά μπορούσε να σκεφτεί, θα σταματούσε."

(απ' το βιβλίο: Marginalia, αφορισμοί και αποφθέγματα του Φερνάντο Πεσσόα).