ΟΙΝΟΝ ΕΠΑΙΝΩ, ΚΛΑΣΙΚΑ
Posted by Ίδρυμα Ποίησης | Posted in ΚΛΑΣΙΚΑ | Posted on 9:25 μ.μ.
0
ΟΜΗΡΟΣ, 8ος αι. π.Χ.
Ή ΣΦΩΙΝ ΠΡΩΤΟΝ ΜΕΝ ΕΠΙΠΡΟΪΗΛΕ ΤΡΑΠΕΖΑΝ
ΚΑΛΗΝ ΚΥΑΝΟΠΕΖΑΝ ΕΎΞΟΟΝ, ΑΥΤΑΡ ΑΠ' ΑΥΤΗΣ
ΧΑΛΚΕΙΟΝ ΚΑΝΕΟΝ, ΕΠΙ ΔΕ ΚΡΟΜΥΟΝ ΠΟΤΩ ΟΨΟΝ,
ΗΔΈ ΜΕΛΙ ΧΛΩΡΟΝ, ΠΑΡΑ Δ' ΑΛΦΙΤΟΥ ΙΕΡΟΥ ΑΚΤΗΝ,
ΠΑΡ ΔΕ ΔΕΠΑΣ ΠΕΡΙΚΑΛΛΕΣ, Ό ΟΙΚΟΘΕΝ ΗΓ Ο ΓΕΡΑΙΟΣ,
ΧΡΥΣΕΙΟΙΣ ΗΛΟΙΣΙ ΠΕΠΑΡΜΕΝΟΝ. ΟΥΑΤΑ Δ ΑΥΤΟΥ
ΤΕΣΣΑΡ ΕΣΑΝ, ΔΟΙΑΙ ΔΕ ΠΕΛΕΙΑΔΕΣ ΑΜΦΙΣ ΕΚΑΣΤΟΝ
ΧΡΥΣΕΙΑΙ ΝΕΜΕΘΟΝΤΟ, ΔΥΩ Δ ΥΠΟ ΠΥΘΜΕΝΕΣ ΗΣΑΝ.
ΑΛΛΟΣ ΜΕΝ ΜΟΓΕΩΝ ΑΠΟΚΙΝΗΣΑΣΚΕ ΤΡΑΠΕΖΗΣ
ΠΛΕΙΟΝ ΕΟΝ, ΝΕΣΤΩΡ Δ Ο ΓΕΡΩΝ ΑΜΟΓΗΤΙ ΑΕΙΡΕΝ.
ΕΝ ΤΩΙ ΡΑ ΣΦΙ ΚΥΚΗΣΕ ΓΥΝΗ ΕΪΚΥΙΑ ΘΕΗΙΣΙΝ
ΟΙΝΩΙ ΠΡΑΜΝΕΙΩΙ, ΕΠΙ Δ ΑΙΓΕΙΟΝ ΚΝΗ ΤΥΡΟΝ
ΚΝΗΣΤΙ ΧΑΛΚΕΙΗΙ, ΕΠΙ Δ ΑΛΦΙΤΑ ΛΕΥΚΑ ΠΑΛΥΝΕ,
ΠΙΝΕΜΕΝΑΙ ΔΕ ΚΕΛΕΥΣΕΝ, ΕΠΕΙ Ρ ΩΠΛΙΣΣΕ ΚΥΚΕΙΩ.
Αυτή μπροστά τους γαλαζόποδο, πανώριο, τορνεμένο
τραπέζι πρώτα τώρα απίθωσε, κι απάνω του ακουμπούσε
κανίστρι χάλκινο, και μέσα του κρομμύδι για προσφάγι,
να πίνουν, μέλι ακόμα ολόξανθο και κρίθινο άγιο αλεύρι,
στερνά την ώρια κούπα, ο γέροντας που'χε απ' την Πύλο φέρει,
την πλουμισμένη με χρυσόκαρφα, και τέσσερα τη ζώναν
αφτιά. Σε κάθε αφτί δερβόδεξα χρυσά βοσκολογούσαν
δυο περιστέρια, κι από κάτω της διπλοί βρισκόνταν πάτοι.
Γεμάτη αν ήταν, άλλος δύσκολα να την κουνήσει μπόρειε,
μα ο γέρο Νέστορας ανέκοπα την έφερνε στα χείλια.
Εκεί συγκέρασε η θεόμορφη γυναίκα τότε πρώτα
κρασί απ' την Πράμνο, ξύνει μέσα του με τη χαλκένια ξύστρα
τυρί γιδίσιο, και πασπάλισε κριθάλευρο από πάνω.
και το πιοτό σαν αποτέλειωσε, τους κάλεσε να πιούνε.
Ιλιάδα, Λ 628-641
μετάφραση, Ν. Καζαντζάκης - Ι.Θ. Κακριδής
*
ΗΣΙΟΔΟΣ ΑΣΚΡΑΙΟΣ, 8ος/7ος αι. π.Χ.
ΗΜΟΣ ΔΕ ΣΚΟΛΥΜΟΣ Τ ΑΝΘΕΙ ΚΑΙ ΗΧΕΤΑ ΤΕΤΤΙΞ
ΔΕΝΔΡΕΩΙ ΕΦΕΖΟΜΕΝΟΣ ΛΙΓΥΡΗΝ ΚΑΤΑΧΕΥΕΤ ΑΟΙΔΗΝ
ΠΥΚΝΟΝ ΥΠΟ ΠΤΕΡΥΓΩΝ, ΘΕΡΕΟΣ ΚΑΜΑΤΩΔΕΟΣ ΩΡΗΙ,
ΤΗΜΟΣ ΠΙΟΤΑΤΑΙ Τ ΑΙΓΕΣ, ΚΑΙ ΟΙΝΟΣ ΑΡΙΣΤΟΣ,
ΜΑΧΛΟΤΑΤΑΙ ΔΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ, ΑΦΑΥΡΟΤΑΤΟΙ ΔΕ ΤΟΙ ΑΝΔΡΕΣ
ΕΙΣΙΝ, ΕΠΕΙ ΚΕΦΑΛΗΝ ΚΑΙ ΓΟΥΝΑΤΑ ΣΕΙΡΙΟΣ ΑΖΕΙ,
ΑΥΑΛΕΟΣ ΔΕ ΤΕ ΧΡΩΣ ΥΠΟ ΚΑΥΜΑΤΟΣ. ΑΛΛΑ ΤΟΤ ΗΔΗ
ΕΙΗ ΠΕΤΡΑΙΗ ΤΕ ΣΚΙΗ ΚΑΙ ΒΙΒΛΙΝΟΣ ΟΙΝΟΣ
ΜΑΖΑ Τ ΑΜΟΛΓΑΙΗ ΓΑΛΑ Τ ΑΙΓΩΝ ΣΒΕΝΝΥΜΕΝΑΩΝ
ΚΑΙ ΒΟΟΣ ΥΛΟΦΑΓΟΙΟ ΚΡΕΑΣ ΜΗ ΠΩ ΤΕΤΟΚΥΙΗΣ
ΠΡΩΤΟΓΟΝΩΝ Τ ΕΡΙΦΩΝ. ΕΠΙ Δ ΑΙΘΟΠΑ ΠΙΝΕΜΕΝ ΟΙΝΟΝ,
ΕΝ ΣΚΙΗΙ ΕΖΟΜΕΝΟΝ, ΚΕΚΟΡΗΜΕΝΟΝ ΗΤΟΡ ΕΔΩΔΗΣ,
ΑΝΤΙΟΝ ΑΚΡΑΕΟΣ ΖΕΦΥΡΟΥ ΤΡΕΨΑΝΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ.
ΚΡΗΝΗΣ Δ ΑΕΝΑΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟΡΡΥΤΟΥ Η Τ ΑΘΟΛΩΤΟΣ
ΤΡΙΣ ΥΔΑΤΟΣ ΠΡΟΧΕΕΙΝ, ΤΟ ΔΕ ΤΕΤΡΑΤΟΝ ΙΕΜΕΝ ΟΙΝΟΥ.
Όταν ανοίγει το άνθος του γαϊδουράγκαθου και το οξύφωνο
τζιτζίκι καθισμένο στο δεντρί κάτω από τα φτερά του τετερίζει
το τραγούδι που σου παίρνει τ' αφτιά, ναι ήρθε το κουραστικό
καλοκαιράκι. Τετράπαχες οι αίγες, στην πιο καλή του ώρα το κρασί,
φλογίζονται από τους πόθους οι γυναίκες, οι άντρες όμως
αποχαυνωμένοι, γιατί το άστρο Σείριος τα πόδια και την κεφαλή
αποξηραίνει, ξηρό το δέρμα από τα κυνικά καύματα. Τότε αξίζουν
του βράχου η σκιά και το κρασί της Βίβλου, ο τραχανάς
και των αιγών το γάλα, που έχουνε ξεκόψει τα μικρά τους,
κι ακόμη κρέας από αγελαδίτσα που δεν έχει ακόμα γεννήσει
και από πρώιμο ερίφιον. Και να πίνεις κοκκινωπό κρασί
καθισμένος στη σκιά, χορτάτος - ο δροσερός Ζέφυρος
στο πρόσωπό σου να φυσά. Να η σωστή αναλογία: τρία μέρη
νερού από πηγή που αναβλύζει αθόλωτος από τα έγκατα
της γης και ένα μέρος οίνου.
Έργα και Ημέραι, 582-596
μετάφραση, Μ.Ζ. Κοπιδάκης
__________
- Ο Νέστωρ, ο Μαθουσάλας της Ιλιάδας, μεταφέρει τον πληγωμένο Μαχάονα, τον γιατρό του στρατοπέδου, από το πεδίο της μάχης στη σκηνή του. Εκεί η ωραία και συνετή Εκαμήδη ετοιμάζει...τις πρώτες βοήθειες: εκλεκτό προσφάγι (κρεμμύδι, μέλι, ψωμί) και κρασί πράμνειο. Ο Μαχάων λησμονεί το τραύμα του, αλλά και ο ποιητής λησμονεί προς το παρόν τη μάχη που μαίνεται, γιατί θέλει να περιγράψει το ποτήρι του Νέστορα, που είναι πράγματι θαύμα ιδέσθαι. Για το αμφικύπελλον δέπας του Νέστορα ο Ασκληπιάδης από την Μύρλεια είχε γράψει ολόκληρο βιβλίο.
Ο Ερρίκος Σλήμαν βρήκε στις Μυκήνες ένα κύπελλο από ατόφιο χρυσάφι, παρόμοιο μ' αυτό που περιγράφει ο Όμηρος. Το κύπελλο αυτό είναι σήμερα γνωστό ως "κύπελλο του Νέστορος". Επίσης, κατά τις ανασκαφές στην Πύλο, την πόλη δηλαδή του Νέστορα, ήρθε στο φως η βασιλική κάβα. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των ειδικών η χωρητικότητα των πίθων ήταν 6.000 λίτρα.
- Ο Ησίοδος, ο ποιητής των ξωμάχων και της φτωχολογιάς, ζωγραφίζει μια ειδυλλιακή σκηνή του αγροτικού βίου. Ο σκόλυμος (αγκάβανος ή γαϊδουράγκαθο) ανθοφορεί, ο τζίτζικας αμέριμνος τραγουδά, αλλά την αρμονία της φύσης διαταράσσει η ασυμφωνία των δύο φύλων, ως προς τις ερωτικές ορέξεις. Το άρρεν, παρατηρεί και ο Αριστοτέλης ("Περί τα ζώα ιστορίαι"), ρέπει προς τα αφροδίσια κατά τη διάρκεια του χειμώνα, το θήλυ κατά τη διάρκεια του θέρους.
Οι αρχαίοι δεν απέφευγαν την οινοποσία ακόμα και όταν το άστρο Σείριος, ο κύων τ' ουρανού, έστελνε φλογώδη τα κυνικά του καύματα. Μάλιστα, ένας χρησμός του Μαντείου των Δελφών συνιστά: "Είκοσι μέρες πριν από την ανατολή του Κύναστρου και είκοσι μετά μέσα στο ισκιερό σου σπίτι να έχεις τον Διόνυσο".
_____
σχολιασμός, Μ.Ζ. Κοπιδάκης
