ΑΓΑΘΙΑΣ Ο ΣΧΟΛΑΣΤΙΚΟΣ, ΚΛΑΣΙΚΑ
Posted by Ίδρυμα Ποίησης | Posted in ΚΛΑΣΙΚΑ | Posted on 9:49 μ.μ.
0
Αγαθίας ο Σχολαστικός
Χ 64
Ή ρα γε πού το φρύαγμα το τηλίκον; οι δε περισσοί
πή έβαν εξαίφνης αγχίποροι κόλακες;
νυν γαρ εκάς πτόλιος φυγάς ώιχεο. τοις πρότερον δε
οικτροίς την κατά σού ψήφον έδωκε Τύχηι.
πολλή σοι, κλυτοεργέ Τύχη, χάρις, ούνεχ' ομοίως
πάντας αεί παίζεις, κεισέτι τερπόμεθα.
Πού πήγε η αυθάδικη έπαρση; Σε ρωτάω. Και των κολάκων
το πλήθος που σε τριγύριζε πού χάθηκε ξαφνικά;
Τώρα μακριά απ'την πόλη τόχεις σκάσει εξόριστος, κι εκείνους
που πρώτα περιφρονούσες , η Τύχη τους έκανε δικαστές
για την καταδίκη σου. Τύχη, που σκαρώνεις έργα λαμπρά,
σου χρωστάμε χάρη πολλή, γιατί κοροϊδεύεις
τους πάντες παρόμοια. κι εμείς έχουμε να τερπόμεθα.
*
Χ 14
Εύδια μεν πόντος πορφύρεται. ου γαρ αήτης
κύματα λευκαίνει φρικί χαρασσόμενα.
ουκέτι δε σπιλάδεσσι περικλασθείσα θάλασσα
έμπαλιν αντωπός προς βάθος εισάγεται.
οι ζέφυροι πνείουσιν, επιτρύζει δε χελιδών
κάρφεσι κολλητόν πηξαμένη θάλαμον.
θάρσει, ναυτιλίης εμπείραμε, καν παρά Σύρτιν,
καν παρά Σικελικήν ποντοπορήις κροκάλιν.
μούνον ενορμίταο παραί βωμοίσι Πριήπου
ή σκάρον ή βώκας φλέξον ερευθομένους.
Ευδία στον πόντο και γαλανά νερά. Κανένας αγέρας
δε λευκαίνει τα κύματα κι ούτε τ' ανατριχιάζει.
Η θάλασσα δε σκάζει πια πάνω στους βράχους
και ξεκουράζεται γυρνώντας στα βάθη.
Οι ζέφυροι πνέουν, τετερίζει το χελιδόνι
αφού έχτισε τη φωλιά του με τ' άχυρα.
Έμπειρε ναυτικέ, έχε θάρρος, είτε στη Σύρτη
ποντοπορείς ή στις ακτές της Σικελίας.
Μοναχά στο βωμό του Πριάπου του λιμανιού
κάψε έναν σκάρο ή γόπες κοκκινισμένες.
*
V 302
Ποίην τις προς Έρωτος ίοι τρίβον; εν μεν αγυιαίς
μαχλάδος οιμώξεις χρυσομανεί σπατάλη.
ει δ' επί παρθενικής πελάσεις λέχος, εις γάμον ήξεις
έννομον, ή ποινάς τας περί των φθορέων.
κουριδίαις δε γυναιξίν ατερπέα κύπριν εγείρειν
τις κεν υποτλαίη, προς χρέος ελκόμενος;
μοίχια λέκτρα κάκιστα, και έκτοθεν εισίν ερώτων,
ων μέτα παιδομανής κείσθω αλιτροσύνη.
χήρη δ', η μεν άκοσμος έχει πάνδιμον εραστήν,
και πάντα φρονέει δήνεα μαχλοσύνης.
η δε σαοφρονέουσα μόλις φιλότητι μιγείσα
δέχνυται αστόργου κέντρα παλιμβολίης,
και στυγέει το τελεσθέν. έχουσα δε λείψανον αιδούς,
άψ επί λυσιγάμους χάζεται αγγελίας.
ήν δε μιγήις ιδίηι θεραπαινίδι, τλήθι και αυτός
δούλος εναλλάγδην δμωΐδι γινόμενος.
ει δε και οθνείηι, τότε σοι νόμος αίσχος ανάψει,
ύβριν ανιχνεύων σώματος αλλοτρίου.
πάντ' άρα Διογένης έφυγεν τάδε, τον δ' Υμέναιον
ήειδεν παλάμηι, Δαΐδος ου χατέων.
Ποιο δρόμο να πάρει κανείς για νάβρει τον Έρωτα;
Αν τον ζητήσεις στους δρόμους, θα πέσεις πάνω
στην ακόρεστη δίψα της πόρνης για λούσα και
για χρυσάφι, και θα στενάξεις. Αν πλησιάσεις
το κρεβάτι παρθένας, ή θα καταλήξεις στο νόμιμο γάμο,
ή θα υποστείς τις ποινές για αποπλάνηση.
Και ποιος στο βάθος θ' άντεχε ν' ανάψει πόθο απρόθυμο
για τη στεφανωτή του
απ'τη στιγμή που αυτό το κάνει από καθήκον;
Της μοιχείας η κλίνη απαίσια κι είναι
ξένη του έρωτα
όμοια με την αμαρτωλή μανία των παιδεραστών.
Η χήρα πούναι στα πάθη της έκδοτη,
κάνει εραστή τον πρώτο τυχόντα
κι όλη την τέχνη της πόρνης κατέχει.
Μ' αν είναι σεμνή βασανίζεται από τύψεις
μόλις δοθεί και νοιώθει φρίκη
γι'αυτό που έκανε. Έχοντας λείψανα
της ντροπής
αποφεύγει τη σχέση ως ότου αναγγείλει το τέλος.
Αν σμίξεις με την θεραπαινίδα σου, τότε
να ξέρεις πως κι εσύ της δούλας δούλος θα γίνεις.
Κι αν σμίξεις με τη δούλα αλλονού, τότε
θα σε ντροπιάσει ο νόμος που ατιμάζει
όσους επιχειρούν ύβρι σ' αλλότρια σώματα.
Μα ο Διογένης όλα αυτά τα απέφυγε,
ψάλλοντας με τη χούφτα του μόνος
το γαμήλιο άσμα, χωρίς
νάχει ανἀγκη απ'τη Λαΐδα.
_____
Ο Αγαθίας ο Σχολαστικός γεννήθηκε περί το 530-536 στη Μύρινα της Αιολίδος και πέθανε στην Κωνσταντινούπολη μεταξύ των ετών 579 και 582. Μεγάλωσε σε περιβάλλον που ευνοούσε την ενασχόληση με τα ελληνικά γράμματα. Γονείς του ήταν ο ρήτορας Μεμνόνιος και η Περίκλεια. Είχε έναν αδελφό και μία αδελφή, την Ευγενία, η οποία, όπως και ο ίδιος, ακολούθησε το επάγγελμα του πατέρα τους. Κατά πάσα πιθανότητα παντρεύτηκε την Ανικίτεια, κόρη του ποιητή Παύλου Σιλεντιαρίου. Το 533 η οικογένειά του ήταν πιθανόν εγκατεστημένη στην Κωνσταντινούπολη, στο προάστιο Σωσθένιο.
Το 551 βρισκόταν στην Αλεξάνδρεια για να παρακολουθήσει μαθήματα ρητορικής και νομικής. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του το 557 στην Κωνσταντινούπολη. Έπειτα άσκησε το επάγγελμα του σχολαστικού στην Κωνσταντινούπολη και στη Σμύρνη. Ως "πατήρ πόλεως" (pater civitatis) στη Σμύρνη φρόντισε για την ανοικοδόμηση και την αναβάθμιση των δημόσιων αποχωρητηρίων. Για επαγγελματικούς λόγους επισκέφθηκε μία φορά την Kω και μία τις Τράλλεις.
Παράλληλα με την άσκηση της δικηγορίας ο Αγαθίας ανέπτυξε και αξιόλογη συγγραφική δραστηριότητα. Αρχικά ασχολήθηκε με την ποίηση γράφοντας ερωτικά ποιήματα και επιγράμματα, τα οποία τον έκαναν ιδιαίτερα γνωστό στους συγχρόνους του. Ενώ ήταν ακόμη εν ζωή, η πόλη της Μύρινας έστησε προς τιμήν του άγαλμα, στο οποίο απεικονιζόταν με τον πατέρα και τον αδελφό του. Στο μνημείο υπήρχε επίγραμμα του Μιχαήλ Α' Γραμματικού, όπου μνημονεύονταν οι επιδόσεις του στη ρητορική και στην ποίηση. Ο Αγαθίας όμως έμεινε περισσότερο γνωστός ως ιστοριογράφος. Το κύριο έργο του, οι Ιστορίαι, τον ανέδειξε ως τον τυπικότερο εκπρόσωπο της ιστοριογραφίας της εποχής και άσκησε σημαντική επίδραση.
Τα πνευματικά του ενδιαφέροντα ήταν στραμμένα από τη νεαρή του ηλικία προς την ποίηση και τη λογοτεχνία, συνδεόταν δε φιλικά με αρκετούς ποιητές της εποχής του, όπως τον Μακεδόνιο και τον Τριβωνιανό το Νέο. Καθοριστικό ρόλο στη ζωή και στο έργο του έπαιξε ο Παύλος Σιλεντιάριος. Ο Αγαθίας σε νεαρή ηλικία έγραψε μία συλλογή ερωτικών ποιημάτων σε δακτυλικό εξάμετρο, τα Δαφνιακά. Από τα εννέα ποιήματα των Δαφνιακών σήμερα δεν σώζονται παρά ελάχιστοι στίχοι. Το 568 εξέδωσε ποιητική ανθολογία με τον τίτλο "Κύκλος των Νέων επιγραμμάτων", η οποία περιλάμβανε έργα προγενέστερων και συγχρόνων του ποιητών, καθώς επίσης και μεγάλο αριθμό επιγραμμάτων του ιδίου. Από την ανθολογία αυτή σώζονται περίπου εκατό ποιήματα...
(πηγή βιογραφικών πληροφοριών, asiaminor.ehw)
Χ 64
Ή ρα γε πού το φρύαγμα το τηλίκον; οι δε περισσοί
πή έβαν εξαίφνης αγχίποροι κόλακες;
νυν γαρ εκάς πτόλιος φυγάς ώιχεο. τοις πρότερον δε
οικτροίς την κατά σού ψήφον έδωκε Τύχηι.
πολλή σοι, κλυτοεργέ Τύχη, χάρις, ούνεχ' ομοίως
πάντας αεί παίζεις, κεισέτι τερπόμεθα.
Πού πήγε η αυθάδικη έπαρση; Σε ρωτάω. Και των κολάκων
το πλήθος που σε τριγύριζε πού χάθηκε ξαφνικά;
Τώρα μακριά απ'την πόλη τόχεις σκάσει εξόριστος, κι εκείνους
που πρώτα περιφρονούσες , η Τύχη τους έκανε δικαστές
για την καταδίκη σου. Τύχη, που σκαρώνεις έργα λαμπρά,
σου χρωστάμε χάρη πολλή, γιατί κοροϊδεύεις
τους πάντες παρόμοια. κι εμείς έχουμε να τερπόμεθα.
*
Χ 14
Εύδια μεν πόντος πορφύρεται. ου γαρ αήτης
κύματα λευκαίνει φρικί χαρασσόμενα.
ουκέτι δε σπιλάδεσσι περικλασθείσα θάλασσα
έμπαλιν αντωπός προς βάθος εισάγεται.
οι ζέφυροι πνείουσιν, επιτρύζει δε χελιδών
κάρφεσι κολλητόν πηξαμένη θάλαμον.
θάρσει, ναυτιλίης εμπείραμε, καν παρά Σύρτιν,
καν παρά Σικελικήν ποντοπορήις κροκάλιν.
μούνον ενορμίταο παραί βωμοίσι Πριήπου
ή σκάρον ή βώκας φλέξον ερευθομένους.
Ευδία στον πόντο και γαλανά νερά. Κανένας αγέρας
δε λευκαίνει τα κύματα κι ούτε τ' ανατριχιάζει.
Η θάλασσα δε σκάζει πια πάνω στους βράχους
και ξεκουράζεται γυρνώντας στα βάθη.
Οι ζέφυροι πνέουν, τετερίζει το χελιδόνι
αφού έχτισε τη φωλιά του με τ' άχυρα.
Έμπειρε ναυτικέ, έχε θάρρος, είτε στη Σύρτη
ποντοπορείς ή στις ακτές της Σικελίας.
Μοναχά στο βωμό του Πριάπου του λιμανιού
κάψε έναν σκάρο ή γόπες κοκκινισμένες.
*
V 302
Ποίην τις προς Έρωτος ίοι τρίβον; εν μεν αγυιαίς
μαχλάδος οιμώξεις χρυσομανεί σπατάλη.
ει δ' επί παρθενικής πελάσεις λέχος, εις γάμον ήξεις
έννομον, ή ποινάς τας περί των φθορέων.
κουριδίαις δε γυναιξίν ατερπέα κύπριν εγείρειν
τις κεν υποτλαίη, προς χρέος ελκόμενος;
μοίχια λέκτρα κάκιστα, και έκτοθεν εισίν ερώτων,
ων μέτα παιδομανής κείσθω αλιτροσύνη.
χήρη δ', η μεν άκοσμος έχει πάνδιμον εραστήν,
και πάντα φρονέει δήνεα μαχλοσύνης.
η δε σαοφρονέουσα μόλις φιλότητι μιγείσα
δέχνυται αστόργου κέντρα παλιμβολίης,
και στυγέει το τελεσθέν. έχουσα δε λείψανον αιδούς,
άψ επί λυσιγάμους χάζεται αγγελίας.
ήν δε μιγήις ιδίηι θεραπαινίδι, τλήθι και αυτός
δούλος εναλλάγδην δμωΐδι γινόμενος.
ει δε και οθνείηι, τότε σοι νόμος αίσχος ανάψει,
ύβριν ανιχνεύων σώματος αλλοτρίου.
πάντ' άρα Διογένης έφυγεν τάδε, τον δ' Υμέναιον
ήειδεν παλάμηι, Δαΐδος ου χατέων.
Ποιο δρόμο να πάρει κανείς για νάβρει τον Έρωτα;
Αν τον ζητήσεις στους δρόμους, θα πέσεις πάνω
στην ακόρεστη δίψα της πόρνης για λούσα και
για χρυσάφι, και θα στενάξεις. Αν πλησιάσεις
το κρεβάτι παρθένας, ή θα καταλήξεις στο νόμιμο γάμο,
ή θα υποστείς τις ποινές για αποπλάνηση.
Και ποιος στο βάθος θ' άντεχε ν' ανάψει πόθο απρόθυμο
για τη στεφανωτή του
απ'τη στιγμή που αυτό το κάνει από καθήκον;
Της μοιχείας η κλίνη απαίσια κι είναι
ξένη του έρωτα
όμοια με την αμαρτωλή μανία των παιδεραστών.
Η χήρα πούναι στα πάθη της έκδοτη,
κάνει εραστή τον πρώτο τυχόντα
κι όλη την τέχνη της πόρνης κατέχει.
Μ' αν είναι σεμνή βασανίζεται από τύψεις
μόλις δοθεί και νοιώθει φρίκη
γι'αυτό που έκανε. Έχοντας λείψανα
της ντροπής
αποφεύγει τη σχέση ως ότου αναγγείλει το τέλος.
Αν σμίξεις με την θεραπαινίδα σου, τότε
να ξέρεις πως κι εσύ της δούλας δούλος θα γίνεις.
Κι αν σμίξεις με τη δούλα αλλονού, τότε
θα σε ντροπιάσει ο νόμος που ατιμάζει
όσους επιχειρούν ύβρι σ' αλλότρια σώματα.
Μα ο Διογένης όλα αυτά τα απέφυγε,
ψάλλοντας με τη χούφτα του μόνος
το γαμήλιο άσμα, χωρίς
νάχει ανἀγκη απ'τη Λαΐδα.
_____
Ο Αγαθίας ο Σχολαστικός γεννήθηκε περί το 530-536 στη Μύρινα της Αιολίδος και πέθανε στην Κωνσταντινούπολη μεταξύ των ετών 579 και 582. Μεγάλωσε σε περιβάλλον που ευνοούσε την ενασχόληση με τα ελληνικά γράμματα. Γονείς του ήταν ο ρήτορας Μεμνόνιος και η Περίκλεια. Είχε έναν αδελφό και μία αδελφή, την Ευγενία, η οποία, όπως και ο ίδιος, ακολούθησε το επάγγελμα του πατέρα τους. Κατά πάσα πιθανότητα παντρεύτηκε την Ανικίτεια, κόρη του ποιητή Παύλου Σιλεντιαρίου. Το 533 η οικογένειά του ήταν πιθανόν εγκατεστημένη στην Κωνσταντινούπολη, στο προάστιο Σωσθένιο.
Το 551 βρισκόταν στην Αλεξάνδρεια για να παρακολουθήσει μαθήματα ρητορικής και νομικής. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του το 557 στην Κωνσταντινούπολη. Έπειτα άσκησε το επάγγελμα του σχολαστικού στην Κωνσταντινούπολη και στη Σμύρνη. Ως "πατήρ πόλεως" (pater civitatis) στη Σμύρνη φρόντισε για την ανοικοδόμηση και την αναβάθμιση των δημόσιων αποχωρητηρίων. Για επαγγελματικούς λόγους επισκέφθηκε μία φορά την Kω και μία τις Τράλλεις.
Παράλληλα με την άσκηση της δικηγορίας ο Αγαθίας ανέπτυξε και αξιόλογη συγγραφική δραστηριότητα. Αρχικά ασχολήθηκε με την ποίηση γράφοντας ερωτικά ποιήματα και επιγράμματα, τα οποία τον έκαναν ιδιαίτερα γνωστό στους συγχρόνους του. Ενώ ήταν ακόμη εν ζωή, η πόλη της Μύρινας έστησε προς τιμήν του άγαλμα, στο οποίο απεικονιζόταν με τον πατέρα και τον αδελφό του. Στο μνημείο υπήρχε επίγραμμα του Μιχαήλ Α' Γραμματικού, όπου μνημονεύονταν οι επιδόσεις του στη ρητορική και στην ποίηση. Ο Αγαθίας όμως έμεινε περισσότερο γνωστός ως ιστοριογράφος. Το κύριο έργο του, οι Ιστορίαι, τον ανέδειξε ως τον τυπικότερο εκπρόσωπο της ιστοριογραφίας της εποχής και άσκησε σημαντική επίδραση.
Τα πνευματικά του ενδιαφέροντα ήταν στραμμένα από τη νεαρή του ηλικία προς την ποίηση και τη λογοτεχνία, συνδεόταν δε φιλικά με αρκετούς ποιητές της εποχής του, όπως τον Μακεδόνιο και τον Τριβωνιανό το Νέο. Καθοριστικό ρόλο στη ζωή και στο έργο του έπαιξε ο Παύλος Σιλεντιάριος. Ο Αγαθίας σε νεαρή ηλικία έγραψε μία συλλογή ερωτικών ποιημάτων σε δακτυλικό εξάμετρο, τα Δαφνιακά. Από τα εννέα ποιήματα των Δαφνιακών σήμερα δεν σώζονται παρά ελάχιστοι στίχοι. Το 568 εξέδωσε ποιητική ανθολογία με τον τίτλο "Κύκλος των Νέων επιγραμμάτων", η οποία περιλάμβανε έργα προγενέστερων και συγχρόνων του ποιητών, καθώς επίσης και μεγάλο αριθμό επιγραμμάτων του ιδίου. Από την ανθολογία αυτή σώζονται περίπου εκατό ποιήματα...
(πηγή βιογραφικών πληροφοριών, asiaminor.ehw)
