ΕΝΤΒΑΡΝΤ ΚΟΤΣΜΠΕΚ, ΣΛΟΒΕΝΙΑ, ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ...ΠΟΙΗΤΙΚΑ
Posted by Ίδρυμα Ποίησης | Posted in ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ...ΠΟΙΗΤΙΚΑ | Posted on 6:23 μ.μ.
0
Ο Έντβαρντ Κότσμπεκ έγραψε τις ποιητικές συλλογές "Γη", "Τρόμος" και "Αναφορά", που είναι πλούσιες σε εικονοκλαστικές αναφορές σε θρησκευτικά και ιστορικά σύμβολα και περιέχουν έντονα στοιχεία ηθικής στάσης και παραδοχής των κρυφών δυνάμεων του κόσμου. Από τους πρώτους προπολεμικούς διανοούμενους επηρέασε καίρια την εξέλιξη της σύγχρονης ποίησης στη Σλοβενία, επαναστατώντας ταυτόχρονα εναντίον του δογματισμού της Καθολικής Εκκλησίας. Έγραψε επίσης διηγήματα με τίτλο "Φόβος και κουράγιο" και δυο τόμους ("Συντροφικότητα", "Ντοκουμέντο") με αναμνήσεις του απ' τον αγώνα των παρτιζάνων στη γερμανική κατοχή.
Το μπαστούνι
Τι θα κάνω με το μπαστούνι μου
τώρα που άρχισε να μ' αφήνει πίσω;
Να το πετάξω στη φωτιά ενός τσοπάνη,
να το χαρίσω στον κουτσό του δρόμου
η σε προσκόπους που κάνουν αναγνώριση
της Γης της Επαγγελίας;
Να το σηκώσω στον αέρα
για να κατασιγάσω το σάλο των ανθρώπων
ή να το στήσω για τρικλοποδιά του αδελφού μου
έτσι που να σπάσει το πόδι του στο σκοτάδι;
Να το πετάξω στη θάλασσα
για να σώσω κάποιον που πνίγεται
η να το φυτέψω σε κάποιο χωράφι
να στέκεται στον άνεμο σαν ένα σκιάχτρο;
Να το κρεμάσω σε μια εκκλησιά προσκυνητών
για να μεγαλώσω τον αριθμό από τα λείψανα
ή να το θάψω σ' ένα δάσος
έτσι που να μη το βρίσκουν οι δικαστικοί κλητήρες;
Να το δώσω σ' έναν ανίδεο πατέρα
για να μπορεί να δαμάζει το γιο του
ή να τ' αφήσω έξω στη δροσιά
έτσι που να πρασινίσει πάλι;
Να το χαρίσω σ' ένα μαέστρο χορωδίας
να εναρμονίζει τις φωνές
ή να το δώσω σ' ένα ανυπόμονο παιδί
για να στηρίζει μ' αυτό τη σκηνή του;
Να εντοπίσω μ' αυτό μια πηγή
με σκοπό να αρδεύεται η έρημος
ή για να βγάλω ψωμί
απ' το καπέλο ενός ταχυδακτυλουργού στη σκηνή;
Όχι, δεν θα κάνω τίποτε απ' αυτά
γιατί όλα είναι επικίνδυνα και ανόητα -
θα το τσακίσω πάνω στο γόνατό μου
και θα το πετάξω κάτω σ' ένα βαθύ φαράγγι
έτσι που να μπορούν οι εγκοπές του
να δίνουν το μέτρο της πτώσης μου.
*
Μια λαχτάρα για φυλακή
Καθυστέρησα πολύ τις πιο σπουδαίες
πνευματικές ασκήσεις της ζωής μου.
Ξέμεινα χωρίς απόδειξη
της αληθινής μου αξίας.
Κάθε φυλακή είναι ένας θησαυρός,
ένα μυστικό συρτάρι, ένα ζηλότυπο
δωμάτιο βασανισμών, η πιο σπουδαία σκηνή
απ' το μαρτύριο ενός χασάπη προτού τον διαφθείρει
μια γυμνή γυναίκα μ' ένα μαχαίρι στο χέρι.
Μου έλειψε η γοητεία αυτής της αγάπης,
θα πέθαινα πιο εύκολα αν είχα λογαριάσει όλα
τα τετράγωνα στο πάτωμα του μοναχικού μου κελιού
κι είχα αποτελειώσει μες στις σκέψεις μου τα
διάφανα φρέσκα πάνω στο σκονισμένο τζάμι
κι είχα ατενίσει ανάμεσα απ' τους τοίχους
τα ακραία φυλάκια της ανθρωπότητας.
Τώρα κατέρευσες, κελί μου,
θρυμματισμένο στην ανοιχτοσύνη,
ο κόσμος έπαψε να είναι από λυτρωτική σκληρότητα
κι έγινε μόνο μια κυριακάτικη αυλή.
Δεν μπορείς να με δοκιμάζεις πιο πολύ
δεν είμαι πια φιγούρα για τη χριστουγεννιάτικη φάτνη,
σ' ένα κουκλοθέατρο ή μια επίδειξη από ρομπότ.
Προετοιμάζω τον εαυτό μου για ένα άλλο παιχνίδι -
πρόσεξε, μεταμορφώνομαι σ' ένα μικρό γκρίζο ποντίκι
οι κρυψώνες μου είναι ολόγυρα,
απόψε θα κοιμηθώ στο μανίκι ενός παιδιού
χωρίς δεξί χέρι, αύριο θα ονειρευτώ
στον αντίλαλο μιας σκιάς που κοιμάται
μετά το ταξίδι της
σ' ένα παραμύθι που δεν έχει τέλος.
*
Διαλεκτικές
Ο οικοδόμος κατεδαφίζει σπίτια,
ο γιατρός επιταχύνει τον θάνατο,
κι ο διευθυντής της πυροσβεστικής υπηρεσίας
είναι ο μυστικός αρχηγός των εμπρηστών,
τέτοια εξαγγέλλουν οι έμπειρες διαλεκτικές
κι η Βίβλος εξαγγέλλει κάτι παρόμοιο:
ο υψών εαυτόν ταπεινωθήσεται
και οι έσχατοι έσονται πρώτοι.
Υπάρχει ένα γεμάτο τουφέκι στου γείτονα,
ένα μικρόφωνο κάτω απ' το κρεβάτι
κι η θυγατέρα είναι ένας καταδότης.
Ο γείτονας καταρέει από ένα χτύπημα,
το ρεύμα του μικρόφωνου πέφτει
κι η θυγατέρα πηγαίνει για εξομολόγηση.
Ο καθένας γαντζώνεται απ' την κοιλιά ενός κριαριού
όταν φεύγει κρυφά απ' τη σπηλιά του κύκλωπα.
Τη νύχτα ακούω παράφωνες μουσικές
να φτάνουν απ' τη σκηνή του τσίρκου,
υπνοβάτες ακροβατούν πάνω στα σύρματα
τρικλίζοντας μ' αβέβαια χέρια,
κι οι φίλοι τους από κάτω ουρλιάζουν
για να τους ξεσηκώσουν από τον ύπνο,
γιατί όποιος βρίσκεται ψηλά πρέπει να κατεβεί
κι όποιος κοιμάται, αφήστε τον να κοιμηθεί πιο βαθιά.
*
Σημεία
Ο γρύλος λικνίζει
την πυγολαμπίδα
μες στην κούνια της φωνής του.
Μια βάρκα από
γυρτές γαλάζιες σκιές
κρέμεται πάνω απ' το νερό.
Το δειλινό φέρνει
το πικρό άρωμα της ιτιάς
κι ένα πέπλο από ομίχλη.
Ένα δέντρο ξαφνιασμένο
αναχαιτίζει
μια γροθιά γεμάτη ζεστά αστέρια.
Πίσω από ένα χοντρό φράχτη
με ανήσυχες αγριοφουντουκιές
πράσινα μάτια
ανάβουν:
μέσα τους καίνε
κραυγές προσδοκίας
κι η μεθυστική απειλή
του μυστήριου.
