Στο τέλος το μακρόσυρτο φιλί τους διαρρήχθηκε, με γλυκό πόνο,

και καθώς οι τελευταίες αργές απρόσμενες σταγόνες πέφτουν

από το απαστράπτον γείσο όταν πια η καταιγίδα έχει χαθεί,

έτσι ένας-ένας εξασθένησαν οι χτύποι της καρδιάς τους.

Τα στήθη τους χωρίστηκαν, μαζί με την αρχή της γένεσης

γαμήλιων ανθών που σε εκάτερη πλευρά εκτείνονται

από τον ενωμένο βλαστό. Ακόμη γαλήνια τα στόματά τους, πυρωμένα,

λείχουν το ένα το άλλο εκεί που χωριστά κείτονται.

Ο ύπνος, τους βύθισε πιο βαθιά από το ρεύμα των ονείρων,

και τα όνειρά τους, τους κοιτούσαν να βυθίζονται και να γλιστρούν μακριά.

Αργά οι ψυχές τους αναδύθηκαν πάλι, μέσα από ανταύγειες

υδάτινου φέγγους και από σκοτεινά άπνοα απομεινάρια ημέρας.

Ώσπου από κάποιο θαύμα των νέων δασών και χειμάρρων

εκείνος ξύπνησε και θαύμασε πιο πολύ: που εκείνη εκεί κειτόταν.

(απ’ το The House of life, που συμπεριλαμβάνεται στο Ballads and Sonnets που εκδόθηκε το 1881)

*

Το σονέτο (απόσπασμα)

…Το Σονέτο είναι ένα νόμισμα. Η μια πλευρά του φανερώνει

την ψυχή, η άλλη, σε ποια Εξουσία πρέπει να πληρωθεί.

Σαν υποτέλεια στις σεβαστές επικλήσεις

της Ζωής ή σαν Χάρισμα στης Αγάπης την υψηλή ακολουθία…;

(απ’ το ίδιο)

*

Αιφνίδιο φως (οι δυο πρώτες στροφές)

Ήμουν εδώ πριν,

αλλά πότε ή πώς δεν μπορώ να πω.

Γνωρίζω το χορτάρι πέρα από την πόρτα,

τη γλυκιά διαπεραστική μυρωδιά,

το θρηνητικό ήχο, τα φώτα γύρω από την όχθη.

Ήσουν δικιά μου πριν,

πόσο καιρό πριν δεν ξέρω.

Αλλά μόλις σε αυτό το πέταγμα του χελιδονιού

το λαιμό σου γύρισες,

κάποιος μυστικός κόσμος κατέρρευσε. Τα ήξερα όλα από παλιά…

…………………………………………………….

*

Η Ευλογημένη Δεσποινίδα έσκυψε έξω

απ’ το χρυσό κάγκελο του Παραδείσου.

Τα μάτια της ήταν πιο βαθιά από το βυθό

των νερών που ηρέμησαν το δειλινό.

Τρία κρίνα είχε στο χέρι της

και τα άστρα στα μαλλιά της ήταν εφτά.

…………………………………………

(Είδα το χαμόγελό της). Αλλά γρήγορα η ατραπός

θάμπωσε στις μακρινές σφαίρες.

Και ύστερα άπλωσε τα χέρια της

στα χρυσά κάγκελα,

και ακούμπησε το πρόσωπό της ανάμεσα στα χέρια της,

και έκλαψε. (Άκουσα τα δάκρυά της).

(Η πρώτη και η εικοστή τέταρτη στροφή)

μετάφραση, Ζωή Νικολοπούλου

Ο Ντάντε Γκάμπριελ Ροσέτι, ήταν γιος του Ιταλού μετανάστη και ποιητή Γκάμπριελ Ροσέτι. Το Dante ήταν προσωπική προσθήκη στο όνομά του που το συσχέτιζε λογοτεχνικά με το όνομα του Ιταλού ποιητή Δάντη του οποίου έργα είχε μεταφράσει, έχοντάς τον σαν πρότυπο, όπως και τις λαϊκές μπαλάντες, τους κέλτικους μύθους και τη ρομαντική λογοτεχνία. Είχε μέσα του, όπως όλα τ’ αδέλφια του, το όραμα του ποιητή. Πάνω σ’ αυτό ταξίδεψε σ’ όλη του τη, σχετικά σύντομη, ζωή. Ταυτόχρονα, μέσα στο ίδιο όραμα είχε φυλάξει και την αγάπη του για τη ζωγραφική, μέσα απ’ την οποία έπαιρνε ερεθίσματα για την ποίηση ή και αντίστροφα. Για πολλά από τα ποιήματά του έχει δημιουργήσει αντίστοιχους σχετικά στυλιζαρισμένους αλλά «ευαίσθητους» εξπρεσιονιστικούς πίνακες που οδηγούν σε ποιητική συγκίνηση και δείχνουν έναν έντονο (αλλά λεπτό) ερωτισμό-αισθησιασμό, που δεν τον συγχωρούσαν εύκολα στην συντηρητική Αγγλία. Το 1857 φιλοτέχνησε τοιχογραφίες στο University Union στην Οξφόρδη.

Αν και μοναχικός δημιουργός, ήταν οραματιστής και επαναστάτης Ήταν αντίθετος στον στείρο ακαδημαϊσμό και στον πνιγηρό κλασικισμό και συνοδοιπόρος του ονείρου, της συγκίνησης, του υποβλητικού ρομαντισμού και του μυστικιστικού συμβολισμού. Πιστεύοντας σ’ αυτά και για να τα προβάλει, καθώς και πως σκοπός της Τέχνης ήταν η κατάκτηση της πρωταρχικής καθαρότητας στη μορφή, δημιούργησε το 1848 την Προραφαηλιτική Αδελφότητα** , μαζί με τους συσπουδαστές του στην Βασιλική Ακαδημία Καλών Τεχνών Γουίλιαμ Χόλμαν Χαντ, Τζον Έβερετ Μιλέ κ.ά., στους οποίους προστέθηκαν το1856 οι Έντουαρντ Μπερν-Τζόουνς και Γουίλιαμ Μόρις, ενώ από το 1851 ο Τζον Ράσκιν-σαν κριτικός Τέχνης πλέον- πρόβαλε στους πνευματικούς κύκλους της Γαλλίας την Προραφαηλιτική Αδελφότητα ενάντια στη νεωτερική εποχή και υπέρ της ρομαντικής αισθητικής. Το 1856 μάλιστα, με τους Τζόουνς και Μόρις, δόθηκε στην Προραφαηλιτική Αδελφότητα ένας κοινωνικός χαρακτήρας διαμαρτυρίας κατά του υλισμού και της βιομηχανοποίησης.

Ο Ροσέτι το 1860 νυμφεύθηκε την Ελίζαμπεθ Σιντάλ, μανεκέν και αγαπημένο μοντέλο και θέμα του στις προσωπογραφίες . Το παιδί τους γεννήθηκε νεκρό και η Σιντάλ μετά από δυο χρόνια πέθανε. Στον τάφο της ο Ροσέτι έθαψε και τα ποιήματά του, τα οποία εφτά χρόνια αργότερα αφαίρεσε από τον τάφο της και τα έκδωσε το 1870-71. Αυτή την ενέργεια δεν την συγχώρεσαν οι «κριτικοί»-επικριτές του.

Προς το τέλος της ζωής του είχε πνευματική αστάθεια- όχι πιθανό άσχετη απ’ τις αντιδράσεις του στην σκληρή «κριτική» για την «ιεροσυλία».

Πέθανε το Πάσχα του 1882, αφού προηγούμενα (1881) είχε εκδοθεί το βιβλίο του «Μπαλάντες και Σονέτα». Είχε ζητήσει να τον θάψουν μακριά απ’ τον τάφο της-σίγουρα Αγαπημένης του- Ελίζαμπεθ Σιντάλ…

Γιώργος Τσακιράκης

__________

* δημοσιεύτηκε το 1850 στο πρώτο τεύχος του περιοδικού της Προραφαηλιτικής Αδελφότητας «Ο Σπόρος» (The Germ).

** από τους ζωγράφους του 14^ου και 15^ου αι. που προηγήθηκαν του Ραφαήλ.