ΛΟΡΕΝΣ ΦΕΡΛΙΝΓΚΕΤΙ, Η.Π.Α., ΤΑΞΙΔΕΥΟΝΤΑΣ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ...ΠΟΙΗΤΙΚΑ

Posted by Ίδρυμα Ποίησης | Posted in | Posted on 10:03 π.μ.

0


Λόρενς Φερλινγκέττι  (1919-        ), Νέα Υόρκη Η.Π.Α. 

Ο κόσμος είναι ωραίο μέρος για να γεννηθείτε

Ο κόσμος είναι ωραίο μέρος
για να γεννηθείτε
αν δεν σας νοιάζει που η ευτυχία
δεν είναι πάντα
και τόσο διασκεδαστική
αν δεν σας νοιάζει μια δόση κόλασης
πού και πού
όταν όλα πάνε καλά
γιατί ακόμα και στον παράδεισο
δεν τραγουδούν όλη την ώρα

Ο κόσμος είναι ωραίο μέρος
για να γεννηθείτε
αν δεν σας νοιάζει που μερικοί άνθρωποι πεθαίνουν
όλη την ώρα
ή έστω απλώς λιμοκτονούν
κάποιες ώρες
στο κάτω κάτω δεν πειράζει
αφού δεν είστε εσείς

Α, ο κόσμος είναι ωραίο μέρος
για να γεννηθείτε
αν δεν σας  πολυνοιάζουν
λίγα ψόφια μυαλά
στις ψηλότερες θέσεις
ή μια δυο βόμβες
πού και πού
στα ανεστραμμένα σας πρόσωπα
ή άλλες τέτοιες απρέπειες
απ’ τις οποίες μαστίζεται η κοινωνία μας
με τους διακεκριμένους άνδρες της
και τους κληρικούς της
και τους λοιπούς αστυφύλακες
και τις διάφορες φυλετικές διακρίσεις της
και τις κοινοβουλευτικές ανακρίσεις της
και τις άλλες δυσκοιλιότητες
που η τρελή μας σάρκα
θα κληρονομήσει

Ναι ο κόσμος είναι το καλύτερο μέρος
για ένα σωρό πράγματα όπως το
να κάνεις κουταμάρες
και να κάνεις έρωτα
και να είσαι λυπημένος
και να τραγουδάς φτηνά τραγούδια και να έχεις εμπνεύσεις

(μετάφραση, Ρούμπη Θεοφανοπούλου)

*

Όχι σαν τον Δάντη

Όχι σαν τον Δάντη
που ανακάλυψε μια Commedia
στα ανηφόρια τ’ Ουρανού
εγώ θα ζωγράφιζα ένα άλλο είδους
Paradiso
όπου οι άνθρωποι θα ήταν γυμνοί
όπως πάντα σε τέτοια σκηνικά
μια και υποτίθεται πως είναι
πίνακας των ψυχών τους
μα δεν θα υπήρχαν άγγελοι ανήσυχοι να τους μιλάν
για το πώς είναι οι Ουρανοί
η τέλεια εικόνα της μοναρχίας
και δεν καίγανε φωτιές
κάτω στης κόλασης τα καζάνια
που ίσως μέσα τους να ’χω μπει
ούτε θυσιαστήρια στον ουρανό, μονάχα
σιντριβάνια φαντασίας.

*

Ρωμαϊκό πρωινό

Α! εκείνα τα γλυκά ρωμαϊκά πρωινά –
ανοίγω τα σκούρα
ψηλά πάνω από την πίσω αυλή
και αγναντεύω μακριά πάνω από
τις σιωπηλές στέγες…
ο αέρας ακόμα δροσερός…
δίχως πουλιά στις πλακόστρωτες καμινάδες…
τα σκούρα απέναντι ακόμα σφαλλισμένα…
στην απόσταση ένας ανεμοδείχτης δίχως άνεμο….
ένα σφύριγμα στο δρόμο κάτω χαμηλά…
Να το τώρα ένα περιστέρι
κινάει μια φτερούγα σ’ ένα γείσωμα
στα κεραμίδια από τερακότα
Α! να τη τώρα μια λευκή περιστέρα
αράζει στον τρούλο
καθώς ο πρώτος ήλιος τρυπώνει πλάγια
Ο ήλιος
ξεχύνεται από πάνω
Οι σκιές μεγαλώνουν
στους κήπους πάνω στις στέγες
Μια γλύκα επικρατεί στον αέρα
Η σιωπηλή περιστέρα στριφογυρνάει
στα λυγερά κεραμίδια

Ανοίγουν τα σκούρα
στην πίσω πλευρά
του Palazzo Farnese
Μια γαλλική φράση ανεβαίνει στον αέρα
κι ακούγεται ξένη
Κάπου μια γυναίκα αρχίζει να τραγουδά
κομμάτι όπερας
Κάπου ένα σήμαντρο αρχίζει να χτυπά
Κάπου μια γυναίκα φωνάζει Angelo, Angelo!
Ξεκινάει η ημέρα, όλο ξεκινά.

(μετάφραση, Χρήστος Τσιάμης)


Ο Λόρενς Φερλινγκέτι, από Ιταλό πατέρα, έζησε μέχρι τα πέντε του χρόνια στη Γαλλία. Εμφανίστηκε στα αμερικανικά γράμματα σε σχετικά προχωρημένη ηλικία, αφού το πρώτο του βιβλίο «Εικόνες του κόσμου που έφυγε» (Pictures of the Gone World) εκδίδεται το 1955, όταν ήταν 36 ετών από τον εκδοτικό οίκο «Τα φώτα της Πόλης» που ο ίδιος είχε δημιουργήσει. Η καθυστερημένη αυτή εμφάνιση δεν σημαίνει ότι δεν υπήρξε εκ μέρους του ενδιαφέρον και ενασχόληση από νωρίς με τη λογοτεχνία, μα ήταν αποτέλεσμα συγκυριών στην οικογενειακή του ζωή κατά την παιδική του ηλικία και της πολιτικής ζωής των χρόνων που ακολούθησαν.

Η δουλειά του όμως, που είναι σαφώς επηρεασμένη από την ποίηση του Έλιοτ και του Πάουντ δεν τον ικανοποιεί και έτσι δεν προσπαθεί να την δημοσιεύσει. Ψάχνοντας για κάτι καινούριο , κάτι που να του ταιριάζει περισσότερο, ανακαλύπτει την ποίηση του Ε.Ε. Κάμινγκς και του Κένεθ Πάτσεν και τον ελκύει ο λυρισμός, το χιούμορ και ο χαρακτηριστικά αμερικάνικος λόγος και η ευρηματικότητα.

Η σπουδαιότητα του εικαστικού στοιχείου στην ποίηση του Φερλινγκέτι είναι εμφανής.  Η προσοχή του στρέφεται όλο και περισσότερο στον φυσικό κόσμο των εικαστικών τεχνών, σε μια προσπάθεια ανάγνωσης, όσο πιο δυνατό αυθεντικής, της πραγματικότητας που μας ορίζει. Και όλα αυτά πάντα με ένα λεπτό χιούμορ και ένα πνεύμα ευγενές πλην όμως αμείλικτο στην αναζήτηση μιας αλήθειας που δεν την σκιάζουν οι οποιεσδήποτε κατασκευές που συσσωρεύονται από μια επιταχυνόμενη πολιτική και πολιτιστική ιστορία.

Φτασμένος ζωγράφος κι ο ίδιος, όπως και πριν ο ποιητής Ε.Ε. Κάμινγκς, θα επιδιώξει και μια οπτική αισθητική για το ποίημα. Η αισθητική των διαπλαστικών χρόνων του Φερλινγκέτι είναι ο αφηρημένος εξπρεσιονισμός με την ανοιχτή γεωμετρία του και τις πλατιές και ελεύθερες πινελιές σε όλη την επιφάνεια του καμβά. Αυτό τον αέρα της έκφρασης θέλησε ο Φερλινγκέτι να τον μεταφέρει στη σελίδα, απλώνοντας τη διάταξη των στίχων στα ποιήματά του. Εξίσου με τη ζωγραφική, σπουδαίο ρόλο στην ανάπτυξη της τεχνικής νοοτροπίας του έπαιξε και η μουσική και συγκεκριμένα η τζαζ.

Το πολιτικό πιστεύω του Φερλινγκέτι, κρίνοντας από τα ποιήματα και από τις πολιτικές εκφάνσεις του, θα μπορούσε κανείς να το χαρακτηρίσει ως λυρικό αναρχισμό. Μια αντιμετώπιση της οποιασδήποτε καταπίεσης με υποσκαπτικό χιούμορ και μια υποδειγματική ευθύτητα χωρίς δογματισμό. Είναι ακούραστος στην έμπρακτη αντίθεσή του σε πολιτικές που τις θεωρεί απάνθρωπες και καταστρεπτικές (από τη λογοκρισία Μακάρθυ μέχρι την καταστροφή του περιβάλλοντος σήμερα, και από τον πόλεμο του Βιετνάμ μέχρι τον πόλεμο της CIA ΣΤΗ Νικαράγουα). Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι μια μεγάλη ποιητική βραδιά που διοργάνωσε τον Απρίλη του 1972 για την ενίσχυση της ελληνικής αντίστασης κατά της δικτατορίας.

Χρήστος Τσιάμης