Ίδρυμα Ποίησης / Poetry Foundation Το ποίημα είναι ένας μικρός άγγελος από δέντρο κι από στάρι.., Γιώργος Τσακιράκης Κρης / The poem is a little angel from tree and from wheat.., George Tsakirakis Κris

Γαλλία, Yves Bonnefoy (Υβ Μπονφουά), 1923

" Η ποίηση του Yves Bonnefoy είναι μυστική, εναρμονίζει την κρυφή λειτουργική ουσία των πραγμάτων με την εξωτερική τους αισθητική. Το υλικό που δένει τον εσωτερικό και τον εξωτερικό κόσμο του είναι αυτή η ίδια η ποίηση. Όπως κάθε ποιητικό έργο έχει και τις επιρροές του: Ηράκλειτος, Σαίξπηρ, Μαλαρμέ. Μυστική ποίηση αλλά όχι μυστικιστική, ούτε σκοτεινή. Δεν είναι ποίηση του κιάρο-σκούρο, όπως νόμισαν μερικοί, κι αυτό γιατί η μόδα των τελευταίων καιρών μας δείχνει μόνο ποίηση "άμεση"(ρητορική) ή δίχως συνοχή. Η υπερρεαλιστική ποίηση έχει επαφές μ΄αυτό το έργο, παρόλο που ένα από τα βασικά χαρακτηριστικά της, ο παραλογικός διάλογος των ετερόκλητων, έχει αντικατασταθεί- όπως στο έργο του Roger Caillois- με την κλασική έννοια της εκτέλεσης. Η κλασική εκτέλεση δεν είναι βέβαια μια κρύα αρμονική (συχνά στείρα) και γεωμετρική έκφραση της λογικής, που σηκώνει μόνο φιλολογικές εκτιμήσεις. Περιέχει και το γίγνεσθαι του μυστικού". (Παρίσι, Δημήτρης Άναλι).

Yves Bonnefoy: " Θυμάμαι μια στιγμή στους Δελφούς, εκείνα τα μακρινά χρόνια, ακριβώς μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, όπου εκείνοι που διέμεναν στο αλησμόνητο λευκόφαιο χωριό πιο χαμηλά από τα ερείπια μπορούσαν ακόμη να είναι σχεδόν μόνοι με τον μεγάλο ναό και την απλή ζωή. Πολύ κοντά στην πόρτα μου υπήρχε αυτό το κελντερίμι που κατέβαινε προς τη θάλασσα, με την Ιτέα μακριά να μη διακρίνεται καθαρά μέσα στο φως. Και μέσα στην άκρα σιωπή κάθε αυγής είδα μια φορά έναν γέροντα χωρικό να κατεβαίνει τα σκαλιά δίχως βιασύνη, τυλιγμένος αυτό το φως, θα έλεγε κανείς χωνεμένος κι αυτός απ' αυτό. Αυτός ο γέροντας λοιπόν, αυτά τα βήματα μέσα στο απόλυτο, αυτή η ειρήνη, αυτό το πανταχόθεν προφανές, δεν ήταν ο Πλωτίνος μέσα στον Πλάτωνα ή μάλλον ο Πλωτίνος μέσα στην ίδια την καρδιά της Πλατωνικής σκέψης, για να φανερωθεί και να λυθεί εκεί εκείνο που αναζητείται ήδη στις επιστάμενες διαλεκτικές του Παρμενίδη; Το όραμα του γέροντα που περνούσε σιωπηλός μέσα στην ατάραχη προφάνεια του κόσμου μού φάνηκε έτσι να συνηχεί στην εντέλεια με όλα όσα μάθαινα για τον μεγάλο ελληνικό λόγο. Μου έδειχνε την εσωτερική του διάσταση, εκείνη που πηγαίνει από τον αριθμό στη λήθη του αριθμού, και επίσης το γιατί αυτή είχε ανέκαθεν μια ουσιαστική σχέση με τους τόπους της γης. Τους Δελφούς, για παράδειγμα, τους Δελφούς που είναι ένας τόπος, αλλά πρώτα ένας τρόπος να ζεις τον τόπο και να μαθαίνεις να ζεις εκεί με πληρότητα, που σημαίνει να προετοιμάζεσαι να πεθάνεις.

Στους Δελφούς λοιπόν, στη λιόφυτη γη, μπόρεσα, όσο με αφορά, και με μεγάλη δυσκολία εξάλλου, να αρχίσω να ξαναβρίσκω τον εαυτό μου μέσα στον δικό μου κόσμο, που εκείνη την εποχή δεν γινόταν να είναι πιο ταραχώδης και σκοτεινός. Με την ανάμνηση αυτού του μεγάλου μαθήματος έγραψα στο τέλος του δεύτερου βιβλίου μου Hier regnant desert (Χθες, που βασίλευε η έρημος) ποιήματα με τίτλο "Δελφοί της δεύτερης μέρας" και "Εδώ, πάντοτε εδώ". Η λέξη "δεύτερη" σημαίνει εκείνο που ανοίγεται κάτω από το περίβλημα των εννοιολογικών αναγνώσεων, των αναζητήσεων εκ των έξω, σημαίνει το αμύγδαλο του είναι, την παρουσία".

ΔΕΛΦΟΙ ΤΗΣ ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΜΕΡΑΣ

Εδώ ανήσυχη η φωνή δίνει μια συγκατάθεση αγάπης
για την απλή πέτρα,
οι πλάκες που ο χρόνος υποτάσσει κι ελευθερώνει,
η ελιά, γεύση στεγνής πέτρας στη δύναμή της.

Το βήμα στον αληθινό τόπο του. Ανήσυχη η φωνή
ευτυχής κάτω απ' τους βράχους της σιωπής,
και το άπειρο, το απεριόριστο απαντάει
με κουδουνάκια, όχθη ή θάνατος. Καθαρό ήταν
το φαράγγι σας από κάθε τρόμο,
Δελφοί της δεύτερης μέρας.

ΕΔΩ, ΠΑΝΤΟΤΕ ΕΔΩ

Εδώ, στον καθαρό τόπο. Η αυγή έσβησε,
ξημέρωσε κιόλας με δίκοπες επιθυμίες.
Απ΄τους αντικατοπτρισμούς ενός τραγουδιού στο όνειρό σου
μένουν μόνο αυτές οι σπίθες από πέτρες στο μέλλον.

Εδώ, και ως το βράδυ. Το ρόδο των σκιών
θα στραφεί στους τοίχους. Το ρόδο των ωρών
θα φυλλορροήσει αθόρυβα. Οι καθαρές πλάκες θα οδηγήσουν
κατά τη βούλησή τους αυτά τα συνεπαρμένα από φως βήματα.

Εδώ, πάντοτε εδώ. Πέτρες πάνω στις πέτρες
έχτισαν τη χώρα που ομολογείται στην ανάμνηση.
Ευθύς μόλις με τον ήχο των απλών καρπών στην πτώση τους
αναζωπυρώνεται ακόμα μέσα σου ο χρόνος που θεραπεύεται.

(μετάφραση, Χριστόφορος Λιοντάκης)

Άλλα ποιήματα του Υβ Μπονφουά θα βρείτε στο site: www.poetryfoundationworld.eu