ΥΜΝΟΣ ΣΤΟΝ ΣΑΒΙΤΑΡ, ΑΠ' ΤΙΣ ΙΝΔΙΚΕΣ ΒΕΔΕΣ, ΟΨΕΙΣ ΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΑΙΩΝΩΝ

Posted by Ίδρυμα Ποίησης | Posted in | Posted on 9:31 μ.μ.

0


Ύμνος στην Αυγή

Ήρθε τούτο το φως, από τα φώτα
τα όμορφα, το πλέον όμορφο, το φως του
παντού σκορπίζοντας. Η Νύχτα, του Ήλιου 
θυγατέρα και τούτη, την κοιλιά της άνοιξε
η Αυγή για να φανεί.

 Από λευκότητα απαστράπτοντας, ορμά
η θυγατέρα της ημέρας, όπου
τον δρόμο της ετοίμασεν η Νύχτα
η σκοτεινή. καθώς είναι ενωμένες 
οι αθάνατες από γεννησιμιού τους,
η μια πίσω απ' την άλλη παν, ολοένα,
και παν στον ουρανό, και τον διατρέχουν
τα χρώματά τους εναλλάσσοντας.

 Κ' οι δυο αδελφές τον ίδιο, άπειρο, δρόμο
κάνουνε. τον διατρέχουν, μαθημένες
απ' τον φωτοβόλο Θεό. ποτέ τους
δε σκοντάβουνε μήτε σταματούνε
η Αυγή κ' η Νύχτα, που, αν και μοιάζουν ξένες,
εγκαρδιακά 'ναι μονιασμένες.

 Στο βλέμμα μας προβαίνει η θυγατέρα
της μέρας, φωτεινή, χαριτωμένη,
συντρεχτική, κυρία των αγαθών 
της γης. Ω Αυγή, σ' αυτούς τους τόπους να 'σαι
εύνοια γιομάτη, σήμερα!

 Τον δρόμο της Αυγής που πέρασε, έχει
πάρει κι αυτή, και πάει μπροστά από μι' άλλη
που την ακολουθεί. κι αυτής η λάμψη
ξυπνά, όπως και της άλλης και της άλλης,
ό,τι ζει, και ψυχώνει ό,τι νεκρό 'ναι.

 Πολλοί, που γι' αυτούς έλαμψε, την είδαν
άλλοτε, και περάσαν. για μας λάμπει 
σήμερα. σ' αυγινές, που θα 'ρθουν, ώρες,
χαιρετώντας την κι άλλοι θα περάσουν...
*

Ύμνος στον Σαβίταρ*

 Να που ο θεός ορθώθηκε, ο Σαβίταρ,
το άρμα του ηνιοχώντας, για να δώσει
την κίνησιν απ' την αρχή και πάλι ,
γιατί τούτο είναι το έργο του, γιατί 'ναι
εκείνος που μοιράζει στους θεούς, τώρα, 
τον θησαυρό τους, και την τύχη δίνει 
 στον καλό δωρητή.

 Ο θεός με τα μεγάλα χέρια, υψώνει
τα μπράτσα του, για να τον υπακούν
όλα. Κατά τον νόμο του πηγαίνουν
και τα νερά, κι ακόμη, σταματούνε 
την πορεία τους οι άνεμοι.

 Ο άνθρωπος θ' αποζέψει , τώρα, το άτι
το γοργό, που μ' αυτό 'χε μπει στον δρόμο.
Τον οδοιπόρον έβγαλε απ' τον δρόμο
του ταξιδιού, χαλίνωσε των όρνιων
τη λαιμαργία, και πρόσταξε,  ο Σαβίταρ,
κ' ήρθεν η Ελευθερώτρια.

 Μάζεψε η υφάντρα το απλωμένο υφάδι,
στη μέση το έργο του άφησε ο τεχνίτης.
Ορθώθη, εξεδιπλώθη, χώρισε άξια
της ημέρας τις ώρες: ο Σαβίταρ ,
είχε φτάσει πανέτοιμος...

 Ο νοικοκύρης σπίτι του γυρίζει,
όπου κι αν μένη κι όσω χρονώ να 'ναι.
γεννήθηκε η φωτιά, προκόβει η φλόγα.
Στον γιον έδωσε η μάνα τη μερίδα
την πιο καλή, κατά την πεθυμιά του
όταν ο θεός τον έσπρωξε.

 Τώρα, γυρίζει πίσω ο που είχε φύγει
να κατακτήση: ο πόθος όλων κείνων
που οδοιπορούσαν, είχε φτάσει κιόλας,
πριν απ' αυτούς, στο σπίτι τους. Στη μέση
τη δουλειά τους αφήνοντας, γυρίζουν
ο ένας πίσω απ' τον άλλον, του Σαβίταρ
τον νόμο ακολουθώντας.

 Εσύ ώρισες μες το νερό να βρούνε
μονιά τα πλάσματα όλα αυτά που ζούνε
μες το νερό. Τ' αγρίμια να σκορπίσουν
στα θαμνοτόπια, και στα δάση μέσα 
να μείνουν τα πουλιά. Κανένα πλάσμα
δεν παρακούει τους νόμους σου, Σαβίταρ!

 Ο Βαρούνα γυρίζει στη νερένια
πατρίδα του, καλό αν το κρίνη: ωστόσο
δεν ηρεμεί, και μες στο νάρκωμά του
ακόμα αναρριγεί. Πουλί κι αγρίμι
πάει στη φωλιά του πια, κατά τη θέση
που του ώρισεν ο Θεός.

 Αυτός, π' ούτε ο Βαρούνα, ο Μίντρα, ο Ίντρα,
μηδ' ο Αρυάμαν ουδέ ο Ρούντρα κι ούτε
οι δαίμονες, στον νόμο του πηγαίνουν
ενάντια, εκείνος είναι, ο Θεός Σαβίταρ,
που για τη σωτηρία μου, με σέβας 
επικαλούμαι.

 Ας κινηθεί η ευτυχία, ο νους, το χρέος
το τελετουργικόν! Ο Ναραχάμσα,
των γυναικών των θείων ο κύριος, να 'ναι
βοηθός μας και σκεπός! Του Θεού Σαβίταρ
να 'μαστε οι προσφιλείς, για ν' αφθονούνε
τ' αγαθά, και να 'ρχωνται τα πλούτη!

 Από τον ουρανό κι από τη γη
κι απ' τα νερά ας μας έρχεται όλη η εύνοια
εκείνη που στον πόθον μας αξιώνεις!
Ας ευτυχίσουν οι υμνητές, ο φίλος
κι ο αοιδός, που μακρυά ακούγεται!

 (Rig Veda, II 38)

 μετάφραση,  Άρης Δικταίος 

Ο Ινδουισμός δεν αποτελεί μια ενιαία θρησκεία με δόγμα, αλλά πρόκειται για ένα σύνολο παραδόσεων που αναπτύχθηκαν στην περιοχή γύρω από την κοιλάδα του Ινδού ποταμού σταδιακά, καθ΄ όλη τη διάρκεια της μακραίωνης ιστορίας των Ινδών. Περιέχεται η παράδοση αυτή στα ιερά βιβλία τους: τις βέδες και τις Ουπανισάδες.
 
Οι βέδες γράφτηκαναπό το 1500 έως το 1000 π. Χ. κι αντιστοιχούν στην Βεδική θρησκεία των Ινδών, που ήταν πολυθεϊστική και περιλάμβανε λατρεία με θυσίες σε θεούς όπως ο ουρανός, η φωτιά, ο ήλιος, ο θεός της καταιγίδας, της γονιμότητας, του πολέμου κ.ά.
 
Στις Βέδες κυριαρχεί η ιδέα του Ντάρμα.
 
Ντάρμα, ονομάζουν την παγκόσμια τάξη, την οποία οφείλουν οι άνθρωποι να σέβονται και να προσαρμόζουν τη ζωή τους σ΄ αυτήν. Έχει θεία καταγωγή κι αφορά τόσο στη δομή και λειτουργία του κόσμου, όσο και της κοινωνίας. Όσον αφορά την κοινωνία, ήταν χωρισμένη πριν από την εγκατάσταση των Αρίων σε τρεις τάξεις, τις βάρνες ή κάστες όπως τις ονόμασαν αργότερα οι Πορτογάλοι άποικοι.

 Τους ιερείς ή βραχμάνους, τους αριστοκράτες πολεμιστές και τους καλλιεργητές, στους οποίους προστέθηκαν αργότερα οι χειρώνακτες δηλαδή οι κατακτημένοι ντόπιοι λαοί. 

Απ΄ τη στιγμή που κάποιος γεννιόταν ήταν καθορισμένο σε ποια κάστα θα ανήκε για όλη του τη ζωή, χωρίς καμιά δυνατότητα αλλαγής (έλλειψη κοινωνικής κινητικότητας). Οι κάστες εντάσσονταν στην ιδέα του Ντάρμα. (Ντάρμα επίσης ονομάζεται το σύνολο των κανόνων της κάθε κάστας. Στο τέλος της βεδικής εποχής διαμορφώνεται η αντίληψη ότι στο βάθος του κόσμου βρίσκεται μια θεϊκή πραγματικότητα, ενώ ο κόσμος στον οποίο ζούμε είναι το εξωτερικό-επιφανειακό στρώμα αυτής της θεϊκής πραγματικότητας. Έτσι ο κόσμος χωρίζεται σε δυο μέρη:τη θεμελιώδη πραγματικότητα και τον φαινόμενο κόσμο.
 
Οι Ουπανισάδες γράφτηκαν απ΄ το 800 ως το 500 π. Χ. Εδώ σ΄ αντίθεση με τις Βέδες που θεωρούν τον κόσμο καλό, καλό θεωρείται μόνο η θεϊκή πραγματικότητα που αποτελεί το υπόστρωμα του σύμπαντος κι ονομάστηκε Μπράχμαν.

  • Άτμαν ονομάστηκε ένα τμήμα του Μπράχμαν, ένα θεϊκό στοιχείο που υπάρχει μέσα σε κάθε τι.
  • Σαμσάρα είναι η ανακύκληση των υπάρξεων.
  • Κάρμα είναι οι πράξεις που διέπραξε το ον στην προηγούμενη μορφή ύπαρξης και καθορίζουν τη μορφή στην οποία θα μεταβούν. Κάρμα = πράξη.
  • Μόξα είναι η λύτρωση από από την ατέρμονη παραμονή σε κάποια μορφή ύπαρξης, πράγμα που θεωρείται οδυνηρό.
Σύμφωνα με τις Βέδες η λύτρωση επιτυγχάνεται με το σεβασμό και την υποταγή στο Ντάρμα, ενώ σύμφωνα με τις Ουπανισάδες επιτυγχάνεται τη σταδιακή απόσυρση του νου του ανθρώπου από τον εξωτερικό κόσμο, η στροφή του στον εσωτερικό, ώστε το Άτμαν του να ταυτιστεί με το Μπράχμαν.

  • Γιόγκα ονομάζεται αυτή η σταδιακή απόσυρση του νου από τον εξωτερικό κόσμο, κι η ένωση με το Μπράχμαν.

_____
* Ο Σαβίταρ (Savitr) στον Ινδουισμό  είναι ηλιακή ζωοποιός θεότητα και "γιορτάζεται" σε έντεκα συνολικά ύμνους της Rig Veda, ενώ αναφέρεται σε τμήματα άλλων περίπου 170 φορές. Ο Ήλιος πριν την ανατολή ονομάζεται Savitr και μετά την ανατολή και μέχρι τη δύση ονομάζεται Surya. Ο Savitr, σαν ανεξάρτητη ηλιακή θεότητα, εξαφανίζεται απ' το Ινδουιστικό Πάνθεο μετά το τέλος της περιόδου των Veda. Εμφανίζεται όμως πάλι στον σύγχρονο Ινδουισμό.